“ Για μένα η επιχειρηματίας του μέλλοντος είναι περισσότερο μια «τεχνοκράτης με καρδιά, με πείσμα και με διάθεση να μάθει περισσότερα», παρά μια «ψευτο-φιλόδοξη υπάλληλος, που βαρέθηκε να χτυπάει κάρτα και, απλώς, κατάφερε να εξασφαλίσει ένα σχετικώς υψηλότοκο επιχειρηματικό δάνειο»… ”
“ Αγαπητοί κυρίες και κύριοι, Θα φροντίσω να είμαι επαρκώς σύντομος. Σε συνολικούς όρους, η πρωτοβουλία «Ενάντια στο Ρεύμα» που αφορά στην Γυναικεία Επιχειρηματικότητα μου φαίνεται ότι αξίζει το όνομα της. Στις μέρες μας, όντως, δείχνει να τοποθετείται ενάντια στο κυρίαρχο ρεύμα της ελληνικής κοινωνίας, για δυο τουλάχιστον λόγους.
• Αφ’ ενός μεν, αντιλαμβάνεται την ουσιώδη επαγγελματική επιτυχία ως κάτι που επιτυγχάνεται περισσότερο με τη διοχέτευση της ανθρώπινης δημιουργικότητας στα πλαίσια της βιώσιμης επιχειρηματικότητας, παρά με το «βόλεμα» σε κάποια θέση του δημοσίου.
• Αφ’ ετέρου, εξ’ ορισμού αρνείται το κυρίαρχο σήμερα πρότυπο της «επιτυχημένης Ελληνίδας», το οποίο την περικλείει, συνήθως, αυστηρά στην εικόνα της μητέρας-συζύγου ενός «επιτυχημένου άντρα» -ώστε να βρίσκει έτσι ένα σταθερό δρόμο «πρόσβασης» στην «υψηλή κατανάλωση»- και τίποτα περισσότερο.Για μένα, αναμφίβολα, η σημερινή δημιουργική Ελληνίδα πρέπει να υποστηριχθεί στην προσπάθεια της να ενισχύσει την παρουσία της και ως σύγχρονος επιχειρηματίας στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.
Επίσης, δεν χωρά αμφιβολία πως δεν υπάρχει άλλος περισσότερο θεμελιώδης, ουσιώδης και βαθύς τρόπος χειραφέτησης μιας γυναίκας –ενός ανθρώπου, γενικότερα- στη κοινωνία μας από την επίτευξη της οικονομικής του ανεξαρτησίας.
Αλλά σ’ αυτή την προσπάθεια οποιαδήποτε επίκληση ενός παλιομοδίτικου φεμινισμού ή κάποιων, ιδιαιτέρως συνηθισμένων δυστυχώς, γλυκερών ψευδαισθήσεων δεν μου φαίνεται, πλέον, να βοηθά… Γι’ αυτό, σκέφτομαι να κινηθώ κι εγώ, λιγάκι, ενάντια στο κυρίαρχο ρεύμα…
Αγαπητές μου, η αλήθεια είναι πως η άρθρωση βιώσιμης επιχειρηματικότητας δεν είναι εύκολο πράγμα. Το να ονειρευτείς, να στήσεις και να διαχειριστείς αποτελεσματικά μια επιχείρηση στις μέρες μας είναι κάτι το ιδιαιτέρως απαιτητικό. Και, μάλιστα, όλο και πιο απαιτητικό…
• Δεν αρκεί, απλώς, καλή διάθεση. Χρειάζονται πολλές γνώσεις και πολύ δουλειά.
• «Είμαι σύγχρονη επιχειρηματίας» δεν σημαίνει, απλώς κι αυτόματα, υψηλότερο εισόδημα. Σημαίνει, πολύ περισσότερο, «Είμαι διατεθειμένη να ρισκάρω, να πιεστώ, να αγχωθώ, να μελετήσω, να διαβάσω, να χάσω πολλές καθημερινές χαρές…».
• «Ιδρύω μια επιχείρηση» δεν σημαίνει «Καταργώ τ’ αφεντικό στη ζωή μου». Σημαίνει «Αποδέχομαι ως διαρκές αφεντικό και ως στόχο μου, σε κάθε επαγγελματική μου κίνηση, την ικανοποίηση του πελάτη μου». Και, τις περισσότερες φορές -σας το λέω από την εμπειρία μου- ο πελάτης αποδεικνύεται πολύ πιο απαιτητικός από οποιοδήποτε ιεραρχικά προϊστάμενο.
• Ο πελάτης σας δεν θα προτιμήσει ποτέ το προϊόν σας, επειδή αυτό θα έχει παραχθεί από μια επιχείρηση που την διευθύνει μια γυναίκα. Η εποχή των «ιπποτών» -μάλλον ευτυχώς- έχει πλέον παρέλθει…
• Και δεν αρκεί ποτέ, απλώς, μια καλή ιδέα. Το σημαντικότερο είναι πως αυτή η ιδέα θα καταφέρει να εμποτιστεί και να πάρει σάρκα κι οστά, κυρίως στην σύνθεση τριών κρίσιμων σημασίας χώρων της επιχείρησης, αυτό που ονομάζω Stra.Tech. Man και το οποίο περιλαμβάνει:
1. Τη στρατηγική της: την δημιουργία ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου.
2. Την τεχνολογία της: την αποτελεσματική χρήση της διαθέσιμης τεχνολογίας και της τεχνογνωσίας της, και
3. Το management της: την εφαρμογή ενός αποδοτικού μοντέλου διαχείρισης όλων των διαθέσιμων πόρων της επιχείρησης.
Ειδικότερα στις μέρες μας, στο μέσο μιας σοβαρότατης δομικής κρίσης και μετεξέλιξης του παγκοσμιοποιούμενου καπιταλισμού. Αυτή η κρίση θέτει σε έντονη δοκιμασία όλα τα εθνικά οικονομικά συστήματα του πλανήτη, και τα περισσότερο και τα λιγότερο ανεπτυγμένα, τόσο σε όρους του κυρίαρχου καταναλωτικού όσο και του παραγωγικού προτύπου τους. Σε αυτό το επίπεδο το ζήτημα της νέας επιχειρηματικότητας και, φυσικά, ως αναγκαίο και δραστικό υποσύνολο αυτής, το θέμα της γυναικείας επιχειρηματικότητας αποκτά κρίσιμη σημασία.
Μα σε αυτές τις συνθήκες κρίσης: στην ουσία, του θανάτου του παλιού και της γέννησης του νέου, γιατί αυτό ακριβώς σημαίνει πάντα η κρίση, η καρδιά του ζητήματος μας, πλέον, φαίνεται πως μετατοπίζεται δραστικά.
Το ουσιώδες ζήτημα δείχνει πως παύει να είναι, γενικώς και αορίστως, η ανάπτυξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Το απολύτως σημαντικό καθίσταται το τι είδους, ποιας βαθύτητας, ανθεκτικότητας και καινοτομικότητας επιχειρηματικότητα μπορούμε να καλλιεργήσουμε, επιτέλους κι εδώ στην Ελλάδα. Βαθύτερα, το πως η αυτή ίδια η νέα επιχειρηματικότητα μακράς πνοής θα αποτελέσει το βασικό διάδρομο εξόδου της κοινωνίας μας από την οικονομική και κοινωνική κρίση και παρακμή. Έτσι εκτιμώ πως αποδεικνύεται, πλέον, εντελώς ατελέσφορο να αντιλαμβανόμαστε και την τόνωση της γυναικείας επιχειρηματικότητας ως μιας διαδικασία απλής χρηματοδοτικής ενίσχυσης από την πλευρά του κράτους στην «εσπευσμένη εκκίνηση της» κι από εκεί και πέρα, «Ας τα βγάλει πέρα μόνη της…» ή, το συνηθέστερο, «Ας πρόσεχε…».
Η λογική των «τοκετών ταχείας επώασης, με πανύψηλη θνησιμότητα», γεννήσεις επιχειρήσεων-παιδιών δηλαδή που είναι εξ’ ορισμού θνησιγενή, επιχειρήσεων που δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένες στο να επιβιώσουν μέσα στον οξύ παγκόσμιο ανταγωνισμό είναι πράγμα ανώφελο όσο και θλιβερό: το καταλαβαίνετε όλες σας κι ως γυναίκες ακόμα περισσότερο.
Κάτι τέτοιο μπορεί να μειώνει περιστασιακά τους δείκτες ανεργίας, αλλά δεν μπορεί να παρέχει μακρόπνοες λύσεις στην οικονομία μας.
Αλλά τι σημαίνει, όμως, επιχειρήσεις εξοπλισμένες ώστε να επιβιώσουν στις συνθήκες του σήμερα και του αύριο;
Θα σταθώ μονάχα σε τρία πράγματα που τα θεωρώ από τα πιο σημαντικά σε αυτό το θέμα.
Α. Πρώτο στοιχείο του αναγκαίου εξοπλισμού μιας επιχείρησης που μπορεί να επιβιώσει στις μέρες μας και στο μέλλον δεν θα έθετα –όπως νομίζουν το συχνότερο, οι περισσότεροι- τον άφθονο προϋπάρχοντα πλούτο, τα διαθέσιμα κεφάλαια και την περιουσία του ιδρυτή-ιδιοκτήτη της. Αντίθετα, εκτιμώ πως οι πραγματικά κρίσιμοι πόροι μιας σύγχρονης επιχείρησης βρίσκονται μέσα στο μυαλό και την καρδιά των ανθρώπων της: στην φαντασία, την πρωτοτυπία και την αυθεντικότητα τους αλλά, επίσης, και στις τεχνικές γνώσεις τους, την συστηματικότητα και την συνεκτικότητα της σκέψης και της δράσης τους. Έτσι για μένα η επιχειρηματίας του μέλλοντος είναι περισσότερο μια «τεχνοκράτης με καρδιά, με πείσμα και με διάθεση να μάθει περισσότερα», παρά μια «ψευτο-φιλόδοξη υπάλληλος, που βαρέθηκε να χτυπάει κάρτα και, απλώς, κατάφερε να εξασφαλίσει ένα σχετικώς υψηλότοκο επιχειρηματικό δάνειο»…
Β. Ως δεύτερο στοιχείο-κλειδί του εξοπλισμού μιας νέας σύγχρονης επιχείρησης θα χαρακτήριζα την ικανότητα της να «βλέπει εκεί έξω», στην Ευρώπη, στο Κόσμο. Τι κάνουν, γιατί το κάνουν, πως το κάνουν; Συνολικά, η εποχή της εσωστρέφειας του εθνικού μας παραγωγικού ιστού, μου φαίνεται πως μάλλον κλείνει πλέον οριστικά. Το παιχνίδι των επιχειρήσεων και στην Ελλάδα, μεγάλων ή μικρών, παλαιότερων ή νεότερων, «αντρικών» ή «γυναικείων», είναι πλέον παγκόσμιο, το θέλουμε ή όχι. Μια επιχείρηση που θέλει πλέον να κερδίσει το μέλλον, οφείλει να αποφύγει τις δυστυχώς ιδιαιτέρως συνηθισμένες ψευδαισθήσεις του τύπου «Εδώ είμαστε Ελλάδα, δεν μας νοιάζει τι γίνεται έξω…».
Γ. Ως τρίτο και τελευταίο βασικό στοιχείο αυτού του εξοπλισμού επιβίωσης μιας νέας επιχείρησης, που σκιαγραφώ σύντομα εδώ, θα έθετα το συνολικότερο καινοτομικό πνεύμα της. Εννοώ, απλά, την ικανότητα της επιχείρησης –την ικανότητα των ανθρώπων της, φυσικά- να ανοίγουν νέους δρόμους στη δουλειά τους, να δοκιμάζουν νέους τρόπους σκέψης και πράξης, να αμφισβητούν τις κοινότυπες «βεβαιότητες» και να τολμούν το νέο…
Να αμφισβητούν τα «θέσφατα» και να οραματίζονται με ρεαλισμό…
Να πειραματίζονται και να είναι έτοιμες ακόμα και να χάσουν…
Κανένας μεγάλος πόλεμος δεν κερδίζεται χωρίς κάποιες χαμένες μάχες.
Και το κρίσιμο εδώ είναι να ξέρεις να ξεζουμίζεις τα λάθη σου, να μαθαίνεις από τις αποτυχίες σου.
Αλλά να τολμάς.
Να μην παύεις να τολμάς…
Μα να τολμάς πάντα σαν αληθινή γυναίκα.
Συγχρόνως, με Έρωτα, με γνώση και με μυαλό. ”
Η πρόκληση της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας, σε συνθήκες κρίσης
“Η ακόμη επίκαιρη ομιλία στην ημερίδα «Ενάντια στο Ρεύμα- Γυναικεία Επιχειρηματικότητα», IANOS, 02/07/2009″
.gif)