Η προσέγγιση Stra.Tech.Man. ως αναγκαία προϋπόθεση επιτυχίας στις Νεοφυείς Επιχειρήσεις
“Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να ευχαριστήσω θερμά τον καλό φίλο και εξαίρετο επιστήμονα και πανεπιστημιακό δάσκαλο Χάρη Βλάδο για τη μεγάλη τιμή που μου κάνει φιλοξενώντας κείμενό μου στο νέο του πόνημα, το οποίο θεωρώ πως έχει μεγίστη χρησιμότητα τόσο σε φοιτητές και ερευνητές όσο και σε επιχειρηματίες. Η εμπνευσμένη προσέγγιση Stra.Tech.Man., που μπορεί να είναι μια αποτελεσματική πυξίδα σε κάθε είδους επιχείρηση, βρίσκει ιδανικό πεδίο εφαρμογής στη νεοφυή επιχειρηματικότητα – Στις επιχειρήσεις δηλαδή που είναι νέες σε ηλικία, έχουν κάποια προϊοντική ή διαδικαστική καινοτομία και στοχεύουν σε ταχεία ανάπτυξη των μεγεθών τους.
Στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια βιώνουμε την άνθιση των νεοφυών επιχειρήσεων και, πολύ περισσότερο, μια ολοένα και αυξανόμενη συζήτηση γύρω από αυτές. Ξαφνικά πολλοί και διάφοροι φορείς στη δημόσια σφαίρα, ιδιώτες και οργανισμοί, με ενθουσιασμό αναφέρονται στη νεοφυή επιχειρηματικότητα ως μια από τις λίγες διεξόδους που υφίστανται στην παρούσα κατάσταση της οικονομίας που χαρακτηρίζεται από τέλμα και απαισιοδοξία.
Έχοντας εργαστεί τα τελευταία δεκαέξι χρόνια στον τομέα, αρχικά ως επιχειρηματίας και στη συνέχεια ως επενδυτής, σίγουρα δεν θα μπορούσα να είμαι αντίθετος στη νεοφυή επιχειρηματικότητα – πολύ περισσότερο μάλλον αφού έδωσα σημαντικό ποσοστό του χρόνου, της ενέργειας και των πόρων μου για την προώθησή της στην Ελλάδα, μέσα από την Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων, αλλά και στην Ευρώπη, μέσα από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Νέων Επιχειρηματιών.
Παρά ταύτα, δεν μπορώ να είμαι ανήσυχος με τις εξελίξεις που παρατηρώ στην πολύπαθη χώρα μας – και όχι μόνο – κατά τα τελευταία δυο χρόνια. Μου θυμίζει τα φοιτητικά μου χρόνια στο Ηράκλειο Κρήτης όπου με έκπληξη άκουγα ανθρώπους στο κυλικείο του πανεπιστημίου, σε καφετέριες στο κέντρο της πόλης, ακόμα και σε περίπτερα και super market, να συζητούν για το χρηματιστήριο και για το νέο «δυνατό χαρτί» που είχαν μόλις αγοράσει και ήταν «βέβαιοι» πως σε ελάχιστο χρόνο θα τους απέφερε σημαντικότατα κέρδη – Διότι ήταν έξυπνοι και δεν χρειαζόταν πια να «ταλαιπωρούνται» με τις σπουδές ή τις εργασίες τους.
Αυτή ακριβώς ήταν η «κουλτούρα της αρπαχτής» που κατέστρεψε όχι μόνο την ελληνική οικονομία αλλά και, σε μεγάλο βαθμό, τα ίδια τα θεμέλια της κοινωνίας μας.
Δεν μπορώ να μην διαπιστώσω πως παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται στην σκηνή της νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Η αποθέωση της «καταπληκτικής ιδέας» και του μεγάλου «κύκλου χρηματοδότησης».
Πρόκειται για μια ζάλη, μια μορφή ναρκωτικού, που μας κάνει να ξεχνάμε το προφανές: Ότι το επίθετο «νεοφυής» έπεται του ουσιαστικού «επιχείρηση» – και, όπως πολλές φορές έχει αποδειχτεί ιστορικά με τους πιο εντυπωσιακούς τρόπους, όπως για παράδειγμα με το «dotcom bubble» στις αρχές του αιώνα μας – ακριβώς όταν ξεκινούσα την επιχειρηματική μου διαδρομή – οι νόμοι της αγοράς και των επιχειρήσεων παραμένουν αμείλικτοι ανεξαρτήτως των αλλαγών ή εξελίξεων στις διάφορες παραμέτρους του επιχειρηματικού γίγνεσθαι.
Ο Χάρης Βλάδος, παρέχοντας σημαντικότατη υπηρεσία στον κλάδο του επιχειρείν τόσο από την ακαδημαϊκή & ερευνητική όσο και την εφαρμοσμένη εκδοχή του έχει προτείνει την προσέγγιση Stra.Tech.Man. ως εργαλείο / μπούσουλα για τη δημιουργία και διοίκηση των επιχειρήσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στο υφιστάμενο περιβάλλον μας, εκείνο δηλαδή των μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που είναι η κύρια μορφή επιχειρηματικότητας στον Ελλαδικό χώρο και μάλιστα στο περιβάλλον της οικονομικής (και κοινωνικής, πολιτικής, αξιακής, κ.ο.κ.) κρίσης που βιώνουμε, ή ορθότερα που έγινε ευρύτερα αντιληπτή, από το 2009 και έπειτα.
Είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας για τους νεοφυείς επιχειρηματίες η προσέγγιση Stra.Tech.Man., τόσο για όσους έχουν ήδη ξεκινήσει όσο και για τους επίδοξους, διότι έχει δυο βασικότατα χαρακτηριστικά – προϋποθέσεις για επιτυχία: Είναι σφαιρική και ορθολογική. Καταφέρνει να συνοψίζει τρεις βασικότατους άξονες για την ορθή διοίκηση και χάραξη στρατηγικής της επιχείρησης – Στρατηγική, Τεχνολογία και Μάνατζμεντ – προωθώντας τον ορθολογισμό ως κριτήριο λήψης αποφάσεων (κάτι που τόσο έντονα έχει λείψει από τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα).
Ακούω συχνά επίδοξους επιχειρηματίες να μιλούν για ιστορίες επιτυχίας (κύρια προερχόμενες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού Ωκεανού) όπου έγιναν εξαγορές νεοφυών επιχειρήσεων σε υψηλότατο τίμημα, όπως για παράδειγμα του WhatsApp και του Instagram, την στιγμή που οι εξαγοραζόμενες επιχειρήσεις είχαν από ελάχιστα έως μηδενικά έσοδα. Δημιουργούνται έτσι ψευδαισθήσεις ότι το φαινόμενο αυτό μπορεί να επαναληφθεί και μάλιστα στην Ελλάδα. Καλώς η κακώς – καλώς κατά την άποψή μου – οι περιπτώσεις αυτές ούτε μπορούν ούτε πρέπει να αντιγραφούν.
Οι επιχειρήσεις αυτές απλώς έτυχε να αναπτύξουν κάποια χαρακτηριστικά συμπληρωματικότητας προς μια άλλη, ευημερούσα και ταχέως αναπτυσσόμενη επιχείρηση – εν προκειμένω το facebook – η οποία προτίμησε να τις εξαγοράσει παρά να αναπτύξει αυτές τις υπηρεσίες εσωτερικά τόσο για λόγους χρόνου/κόστους όσο και για να «γλυτώσει» έναν αυριανό ανταγωνιστή.
Δεν υπάρχει όμως τίποτα επαναλήψιμο στις στρατηγικές του WhatsApp & του Instagram. Αντίθετα, η στρατηγική του τύπου «θέλω να έχω πολλούς χρήστες και μετά θα δω πως θα βγάλω χρήματα» έχει οδηγήσει στο κλείσιμο δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, ή και χιλιάδες σε παγκόσμια κλίμακα, νεοφυείς επιχειρήσεις. Η ίδια η σύγκριση της πορείας του facebook με εκείνης του twitter είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτική: Καλές επιχειρήσεις είναι εκείνες που καταφέρνουν να αυξάνουν τα έσοδα και τα κέρδη τους στη βάση μιας μέσο- και μακροπρόθεσμης στρατηγικής.
Πλήθος μελετών καταλήγει σε συμπεράσματα που κάθε επιχειρηματίας με στοιχειώδη εμπειρία και ανοιχτό μυαλό θεωρεί προφανή: Καλές επιχειρήσεις είναι εκείνες που είναι τακτοποιημένες.
Που κάνουν προγραμματισμό και προϋπολογισμό. Που οι κινήσεις τους είναι υπολογισμένες. Που προσέχουν τις σχέσεις τους με πελάτες και προμηθευτές. Που παρακολουθούν προσεκτικά και σέβονται τον ανταγωνισμό. Που δαπανούν χρόνο, ενέργεια και πόρους για να καταλάβουν τις τάσεις της αγοράς τους. Που σκέφτονται το σήμερα, το αύριο και το μεθαύριο, βασιζόμενες σε μια ορθολογική ανάλυση του τι συνέβη χθες και προχθές. Που δίνουν απόλυτη έμφαση στο ανθρώπινο δυναμικό τους και κάνουν ότι μπορούν για να το υποστηρίξουν με συστήματα και διαδικασίες.
Τελικά, επιτυχημένες επιχειρήσεις δημιουργούν οι άνθρωποι που προσέχουν όλα τα παραπάνω αλλά κάνουν και κάτι ακόμα, που προϋποθέτει ανοιχτό μυαλό (ορθολογισμό) και παραμερισμό των εγωισμών: Καταφέρνουν να προσλαμβάνουν συνεργάτες που είναι καλύτεροι από εκείνους.
Μίλησα παραπάνω για την ανάγκη προϋπολογισμού. Θα ήθελα να δώσω μεγίστη έμφαση στο σημείο αυτό: Η ορθή διαχείριση των οικονομικών, λογιστικά, φορολογικά, ταμιακά και καθ οιονδήποτε άλλο τρόπο, είναι προϋπόθεση απαραίτητη για την επιτυχία των επιχειρήσεων, είτε παραδοσιακών ή νεοφυών. Πολλές φορές ακούω νέους επιχειρηματίες να λένε ότι «βαριούνται» τα λογιστικά, «δεν καταλαβαίνουν» τα φορολογικά και θεωρούν τους προϋπολογισμούς και απολογισμούς ως «περιττή γραφειοκρατία». Ειλικρινά, δεν γνωρίζω συνταγή άλλη για πιο βέβαιη αποτυχία σε μια επιχείρηση. Όσο σημαντικός είναι ο πελάτης, όσο σημαντικό είναι το προϊόν, άλλο τόσο σημαντική είναι και η διαχείριση των οικονομικών.
Ο Καθηγητής Daniel Isenberg του Harvard Business School σε μια διάλεξή του που είχα την τύχη να παρακολουθήσω συνέκρινε τις επιχειρήσεις SEGWAY και ACTAVIS. Η πρώτη είχε εξαιρετική προϊοντική καινοτομία (το γνωστό δίτροχο όχημα που «μένει όρθιο μόνο του» χάρη σε γυροσκοπικούς μηχανισμούς κ.α.), εντυπωσιακή χρηματοδότηση (άνω των $400 εκ.), και συμβούλους & επενδυτές τα μεγαλύτερα ονόματα του παγκοσμίου επιχειρηματικού κύκλου. Η ACTAVIS ήταν μια μικρή εταιρεία στην Ισλανδία που παρήγαγε αντίγραφα (γενόσημα) φάρμακα. Οι δυο επιχειρήσεις ξεκίνησαν το 2009. Η μια με την επένδυση των $400 εκ, η άλλη με εξαγορά περίπου $12 εκ.
Λιγότερο από δέκα χρόνια μετά, η SEGWAY είχε πρακτικά χρεοκοπήσει, ενώ η ACTAVIS αύξησε την αξία της κατά χίλιες φορές και πουλήθηκε περίπου $12 δις. Η ACTAVIS μπορεί εξ ορισμού να μην είχε προϊόντική καινοτομία, καθότι παρήγαγε αντίγραφα φαρμάκων, ήταν μια εταιρεία με πολύ προσεγμένα οικονομικά, καταπληκτική διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού, εξαιρετικές πωλήσεις και απίστευτα logistics. Με λίγα λόγια ήταν μια εταιρεία που αξιοποίησε πλήρως την τεχνολογία, χάραξε ορθή στρατηγική και είχε άριστη διοίκηση.
Όπως φανερώνει το παραπάνω παράδειγμα, και πάμπολλα άλλα στη βιβλιογραφία αλλά και στο εξαίρετο αυτό βιβλίο του Χάρη Βλάδου, η μεθοδολογική, ορθολογική προσέγγιση είναι αυτή που μπορεί να αποδώσει καρπούς με τρόπο προβλέψιμο. Είναι η βάση του επιχειρείν, τόσο παραδοσιακού όσο και νεοφυούς, που θα επαναφέρει την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη συνολικά στην τροχιά της ανάπτυξης και της προόδου.”…”
Δημήτρης Τσίγκος *
“Αυτό είναι το προλογικό σημείωμα του φίλου Δημήτρη Τσίγκου στο καινούργιο βιβλίο μου “Στρατηγική Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, σε Συνθήκες Κρίσης: Η προσέγγιση Stra.Tech.Man”, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ…
Τον ευχαριστώ ειλικρινά…
Τέτοιες έγκυρες και ευγενικές ανταποκρίσεις με κάνουν να λέω “χαλάλι”… Προχωρούμε…”
.gif)