Thessallloniki: Το κουρεμένο χρέος γιατί εκτινάχθηκε;

To χρέος άρχισε –μόλις– «δειλά» να μειώνεται, αλλά αργά και από δυσθεώρητα ύψη, παρά τις «παρεμβάσεις» που προηγήθηκαν με το 2ο Μνημόνιο.
Η Κομισιόν αναμένει μείωσή του από το 2015 στο 172,4% του ΑΕΠ, από 177,2% φέτος.
Και τούτο όταν αμέσως μετά από το PSI (2012) είχε περιοριστεί στο 157,2% του ΑΕΠ.

ThessTickets || μόνο τις τιμές ΔΕΝ απογειώνουμε

Στο ερώτημα γιατί «χάθηκε» όλο το όφελος των παρεμβάσεων αρμόδια στελέχη απαντούν γιατί μεσολάβησαν πολλά: Το PSI το 2012 και η επαναγορά ομολόγων το 2013, άλλαξε μόνο το ύψος του χρέους και όχι την τάση του, αναφέρουν αρμόδια στελέχη.

«Δεν είναι ένα γεγονός που έχει διαχρονική αξία». Και τούτο, διότι, επισημαίνουν, δεν μπόρεσε να αντισταθμίσει μια σειρά από αρνητικές εξελίξεις.

Εξηγούν ότι δεν μειώνεται η αξία της κίνησης και των αποφάσεων του 2012. Απλώς δεν μπορούσαν να έχουν διάρκεια, γιατί δεν αντιστάθμισαν αυτό που συνέβαινε –και συνεχίζει να συμβαίνει– κάθε χρόνο, αν και πλέον με φθίνουσα ένταση.

Ο λόγος για την επίπτωση από τα ελλείμματα (σ.σ.: για το 2015 προβλέπεται στο 0,2% του ΑΕΠ), την ύφεση, το κόστος διάσωσης των τραπεζών, τους τόκους των δανείων, τις καταπτώσεις εγγυήσεων, αλλά και από δαπάνες που εκ των υστέρων «αποκαλύπτονται» και βαραίνουν κάθε χρόνο το χρέος:

- Το ΑΕΠ, που προηγουμένως ήταν ίσως το μόνο αντισταθμιστικό μέγεθος στα τεράστια ελλείμματα του Προϋπολογισμού, έχασε το 25% της αξίας του από το 2008. Και ως παρονομαστής στον δείκτη μέτρηση χρέους μόνο το 2012 «κόστισε» την αύξησή του κατά 13,4% του ΑΕΠ...

- Στο 4,5% του ΑΕΠ φέτος αναμένεται η επιβάρυνση από τους τόκους που πληρώνουμε και οδηγούν στη διατήρηση δημοσιονομικών ελλειμμάτων (σ.σ.: στο 0,2% του ΑΕΠ το 2015 εκτιμά η κυβέρνηση).

- Υπάρχουν και «πράξεις» που κατευθείαν πηγαίνουν στο χρέος και όχι στο έλλειμμα. Οι αποκρατικοποιήσεις (σ.σ.: που το μειώνουν ως έσοδο) αλλά κα οι ίδιες οι δόσεις των δανείων που λαμβάνουμε, ακόμα και τα ποσά για τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος και για τη διάσωση «κακών» τραπεζών που πηγαίνουν στο χρέος. Το ίδιο ισχύει και για την έξοδο στις αγορές με στόχο τον δανεισμό: «Φεύγουν» από αυτό χρέος μόνο δάνεια που λήγουν και δεν ανανεώνονται, π.χ., με νέες εκδόσεις εντόκων ...

- Ακόμα και οι επενδύσεις στην Ελλάδα τα χρόνια που προηγήθηκαν «φούσκωσαν» το χρέος, λένε οι ειδικοί, καθώς δεν υπήρξε πρόβλεψη για κρατική αποταμίευση με στόχο επενδυτικά έργα και, έτσι, η διέξοδος ήταν ο δανεισμός. Το ίδιο ισχύει και για δάνεια του ευρύτερου Δημοσίου, πολλά εκ των οποίων έχουν καταπέσει και εγγυητής είναι το κράτος.

Οι αλλαγές

Η Ελλάδα επιχειρεί παρεμβάσεις στο χρέος –επιμήκυνση δανείων, μετάθεση πληρωμών, μείωση επιτοκίου– που θα βοηθήσει. Και, αν οι αποφάσεις αυτές τοποθετούνται το νωρίτερο τον Νοέμβριο, μετά την 5η αξιολόγηση, υπάρχουν γεγονότα που θα συμβούν πολύ πιο πριν.
Αλλαγές φέρνει η αναθεώρηση των στοιχείων για το ΑΕΠ που δρομολογεί η ΕΛΣΤΑΤ, αλλά και μια πιο πρόσφατη εικόνα θα αποκαλυφθεί στις 21 Οκτωβρίου, με την ανακοίνωση των επικαιροποιημένων στοιχείων για έλλειμμα και χρέος από την Eurostat.

Οι δαπάνες που... ξεφυτρώνουν και βαραίνουν κάθε χρόνο το χρέος

Μια μεγάλη πληγή για τα δημοσιονομικά της χώρας ήταν και παραμένουν οι δαπάνες που δεν καταγράφονται στο έλλειμμα, αλλά «βαραίνουν» απευθείας το χρέος. Η τακτική αυτή, που ειδικά τις προηγούμενες δεκαετίες ήταν... καθεστώς.

Πλέον η εξυγίανση των δημοσιονομικών και ο πολύ αυστηρός έλεγχος έχει σχεδόν μηδενίσει τέτοιες «ροές». Ωστόσο, εξηγούν αρμόδια στελέχη, και πάλι κρούσματα υπάρχουν, εξαιτίας νομικών θεμάτων – και όχι μόνο:
- Το πρόσφατο κρούσμα με την επιστροφή επιδοτήσεων κονδυλίων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της περιόδου 2007-2009, που ξεκινούν από τα περίπου 400 εκατομμύρια που έχουν απόφαση άμεσα εκτελεστέα και εκτιμάται ότι μαζί με άλλες δύο υποθέσεις μπορεί να φτάσει στο 1 δισ. ευρώ, θα «καταγραφούν» λογιστικά στο 2012, όταν η Επιτροπή αποφάσισε να κινηθεί νομικά κατά της Ελλάδας
Αυτό σημαίνει ότι –αν δεν ζητηθούν πίσω τα λεφτά από κάθε αγρότη– τα ποσά θα αποδοθούν από το κράτος και εγγράφονται αναδρομικά στο τότε έλλειμμα, αυξάνοντας ισόποσα το χρέος. Ταμειακά μόνο δημιουργούν πρόβλημα φέτος με την έννοια της εύρεσης διαθεσίμων προς επιστροφή.
- Η τελεσίδικη απόφαση για τους δικαστικούς (170 εκατ. ευρώ) βαραίνει αντίστοιχα το έτος που υπήρξε η απόφαση, δηλαδή το 2013. Απλώς φέτος χορηγούνται, όμως, τα ποσά και ταμεικά μόνο επιβαρύνει το έτος. Το ίδιο ισχύει και για τους ενστόλους που η πληρωμή τους θα γίνει από φέτος αλλά και το 2015 με τη δαπάνη να εγγράφεται στον φετινό Προϋπολογισμό βάσει των ίδιων δημοσιονομικών κανόνων που ισχύουν ανά την Ε.Ε...

- Και, αν όλα τα παραπάνω παραδείγματα έχουν δικαστικό υπόβαθρο, υπάρχει και μια πληγή που είναι... μόνιμη. Ο λόγος για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους προς ιδιώτες που συνεχώς αυγατίζουν. Ο Προϋπολογισμός του 2015 προβλέπει επίπλέον 800 εκατ. ευρώ για αποπληρωμές (συνολικά 1,2 δισ. ευρώ) και άλλο 1,5 δισ. ευρώ για το 2015, το οποίο αφορά χρέη προ του 2014, τα οποία τότε «εγγράφηκαν» στο έλλειμμα και «αυγάτισαν» ισόποσα το χρέος. Τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά;
Οι φορείς (δήμοι, ταμεία, νοσοκομεία) να ελεγχθούν εξαρχής για συμβάσεις και προμήθειές τους, ώστε να μην «ξεφύγουν» τους προϋπολογισμούς τους, λένε αρμόδιες πηγές.

Πλέον, οι νόμοι λένε ότι όποιος παράγει χρέη τα πληρώνει με τα διαθέσιμα του έτους, αλλιώς λαμβάνει μέτρα...