Ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα, παράγοντες της αγοράς είχαν προειδοποιήσει μέσω του Euro2day ότι η άνοδος του πολιτικού ρίσκου, λόγω της συνεχούς εκλογολογίας και της αβεβαιότητας που αυτή προκαλεί, απειλεί την ευαίσθητη πορεία ανάκαμψης της οικονομίας.
Η χθεσινή εικόνα στις ελληνικές αξίες, είτε πρόκειται για τα ομόλογα, είτε για τις μετοχές, έρχεται ως επιβεβαίωση, μεταφέροντας ισχυρό μήνυμα στους Έλληνες πολιτικούς, στην κυβέρνηση και κυρίως στην αντιπολίτευση, σε σχέση με τα περιθώρια απεγκλωβισμού από την εποπτεία των δανειστών, αλλά και τις δυνατότητες ανεξάρτητης χρηματοδότησης μέσω των αγορών.
Το χρηματιστήριο χθες βούτηξε με απώλειες 5,7%, έχοντας γυρίσει 13 μήνες πίσω. Σε έναν μήνα η πτώση σε επίπεδο Γενικού Δείκτη είναι περίπου… 19%. Ανάλογη εικόνα και στα ομόλογα. Η απόδοση των 10ετών ξεπέρασε χθες το 7%, όταν στις αρχές Σεπτεμβρίου ήταν στο 5,6%.
Οι κορόνες του κ. Τσίπρα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί «απονομιμοποιημένη» την ελληνική κυβέρνηση και δεν δεσμεύεται από τις αποφάσεις που εκείνη θα λάβει σε καυτά θέματα που έπονται (όπως η έξοδος από το υφιστάμενο πρόγραμμα) έφεραν ανησυχία στις αγορές, που εκτιμούν ότι είναι πιθανό το ενδεχόμενο εκλογών, με αφορμή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, και πιθανή η επικράτηση της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως φαίνεται από τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις.
Σε αυτό το μήκος κύματος κινήθηκε και χθεσινό report της Citigroup, ενός από τους πρωταγωνιστές στις συναλλαγές του Χ.Α., στο οποίο πρακτικά καταγράφονται ελάχιστες μετοχές ως… αλεξίσφαιρες σε σχέση με την πιθανή αλλαγή πολιτικής, report που φάνηκε να έχει επίδραση στην εικόνα του Χ.Α.
Προβληματισμό όμως στους ξένους, όχι μόνο στους επενδυτές, αλλά και στους εταίρους μας, προκαλεί επίσης και η προσπάθεια της συγκυβέρνησης (η οποία πιέζεται από τη ρητορική της αντιπολίτευσης) για μια όσο το δυνατόν πιο καθαρή έξοδο από το μνημόνιο.
Διότι κατά την εκτίμησή τους (την οποία ιδιωτικά τουλάχιστον συμμερίζονται και κυβερνητικά στελέχη), τυχόν «Clean Exit» της Ελλάδας από το μνημόνιο, χωρίς την πρόσθετη στήριξη μιας προληπτικής γραμμής χρηματοδότησης, εγκυμονεί κινδύνους για τη χώρα, σε μια περίοδο κατά την οποία υπάρχει γεωπολιτική αναταραχή σε πολλά μέτωπα, αναβρασμός στις αγορές, αλλά και νέα ανησυχητικά σημάδια στις μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης.
Όχι πια μόνο στη Γαλλία και στην Ιταλία, αλλά και στην ίδια τη Γερμανία, η οποία φαίνεται να παρουσιάζει αναπτυξιακή κόπωση και όπου η κυβέρνηση ψαλιδίζει τον στόχο για την ανάπτυξη φέτος σε 1,2% αντί 1,8% του ΑΕΠ. Η ανακοίνωση ήρθε μετά την απογοητευτική τιμή του δείκτη ΖΕW (για πρώτη φορά τα τελευταία δύο χρόνια υποχώρησε σε αρνητικό έδαφος) αλλά και τα βέλη των μελών του ινστιτούτου κατά της πολιτικής Μέρκελ.
Παρατηρητές από το εξωτερικό σημειώνουν ότι σε αυτό το περιβάλλον η παντελής έλλειψη πολιτικής συναίνεσης, ή ακριβέστερα η αυξανόμενη πόλωση και οι αντιδιαμετρικές απόψεις, ακόμη και στη φάση της εξόδου της χώρας από το πρόγραμμα,προβληματίζουν ιδιαίτερα με ορίζοντα την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και τις αλλαγές πολιτικής που μπορεί να επιφέρει το αποτέλεσμα της κάλπης.
Υπογραμμίζουν δε ότι με την κυβέρνηση να έχει παγιδευτεί στο σύνθημα του τερματισμού των μνημονίων και της εξόδου στις αγορές (την ώρα που οποιαδήποτε προληπτική γραμμή χρηματοδότησης θα συνοδεύεται από όρους, όπως επισήμανε μόλις προχθές ο πρόεδρος του Eurogroup) και την αντιπολίτευση να υπόσχεται από διαγραφή μέρους του χρέους, έως και πρόσθετες παροχές, μεταφέρεται στην κοινή γνώμη το λάθος μήνυμα, σε σχέση με τη φάση στην οποία βρίσκεται η οικονομία της χώρας και τα ρεαλιστικά όρια κινήσεων σε πολιτικό επίπεδο.
Δεν λείπουν μάλιστα εκείνοι που υποστηρίζουν ότι εφόσον δεν υπάρξει ουσιαστική αλλαγή στο τρέχον σκηνικό, οι αναταράξεις στις ελληνικές αξίες αλλά και το πάγωμα στις άμεσες επενδύσεις, που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα ενδέχεται να συνεχιστούν ή και να ενταθούν τους επόμενους μήνες, επιβαρύνοντας έτι περαιτέρω το οικονομικό κλίμα. Χαρακτηριστική είναι η ανάλυση του αμερικανικού Marketwatch με τίτλο «Γιατί δεν πρέπει να αφήσουμε τα μάτια μας από την Ελλάδα».
Υπό αυτές τις συνθήκες η χθεσινή αντίδραση κυβερνητικών πηγών που έκαναν λόγο στο Reuters για πρόσκαιρη «υπεραντίδραση» των ευαίσθητων αυτήν την περίοδο αγορών, φαντάζει ως προσπάθεια καθησυχασμού, χωρίς ουσιαστικό υπόβαθρο.
Στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο ο πρωθυπουργός αναμένεται να ζητήσει ταχύτερη προώθηση των μεταρρυθμίσεων, ίσως δε και να οριστικοποιήσει τις κινήσεις της κυβέρνησης στο μέτωπο των φοροελαφρύνσεων, σε μια προσπάθεια να ανακτήσει η κυβέρνηση την πρωτοβουλία των κινήσεων και να περιορίσει την αίσθηση ότι έχει αιχμαλωτιστεί από την πολιτική συγκυρία.
Η εκτίμηση όμως που φαίνεται να επικρατεί στο εξωτερικό είναι ότι το κλειδί των εξελίξεων βρίσκεται στο θέμα της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, δηλαδή στο αν θα καταστεί δυνατόν να επιτευχθεί ευρύτερη συναίνεση σε ένα πρόσωπο, που θα επέτρεπε την αποφυγή πρόωρων εκλογών.
