Την φέρνει σταδιακά πιο κοντά στις προσωποκεντρικές προεδρικές μετασοβιετικές «Δημοκρατίες» τύπου Καζακστάν, Ρωσίας, Τουρκμενιστάν με μια δόση από μπααθικές Προεδρικές «Δημοκρατίες» τύπου Συρίας, Ιράκ.
Η απόρροια της εκτελεστικής εξουσίας από ένα πρόσωπο απευθείας εκλεγμένο, δημιουργεί μια μονοδιάστατη αυτοκρατορική φιγούρα με μεταφυσικές αναφορές, και αποκλείει τις λεπτές αποχρώσεις της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Βρίσκεται μακριά από την Ευρωπαϊκή κοινοβουλευτική παράδοση και είναι εγγύτερη στις Οθωμανικές σουλτανικές καταβολές.Στην Ευρώπη ακόμη και η παραδοσιακά μοναρχική Γαλλία ( η χώρα που αποκεφάλισε έναν βασιλιά για να σταθεροποιηθεί από έναν Πρόεδρο), μετρίασε σημαντικά την Προεδρική της δομή, ειδικά με τις τελευταίες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, ενισχύοντας τον ρόλο του Πρωθυπουργού και του κοινοβουλίου και περιορίζοντας τη θητεία του Προέδρου. Χωρίς να έχει ακόμη όμως κατορθώσει να μετασχηματιστεί αρκετά, ώστε να βρει λύση στο πολιτικό της πρόβλημα που είναι ακριβώς η πόλωση που δημιουργεί η Προεδρική εκλογή που εμποδίζει την ανάδυση νέων δυνάμεων με σαφείς και διακριτές πολιτικές και τη δημόσια σύγκρουση και σύνθεσή τους.
Οι ΗΠΑ είναι μια περίπτωση μη συγκρίσιμη. Η πολιτική παράδοση είναι πολύ διαφορετική και κυρίως η δομή εξουσίας. Οι πατέρες του αμερικάνικου έθνους φρόντισαν να εισάγουν πολύ βασικούς θεσμικούς περιορισμούς στην Προεδρική ισχύ: σύντομη Προεδρική θητεία και μία μοναδική δυνατότητα επανεκλογής, ένα πολύ ισχυρό Κογκρέσο με πλήρη νομοθετική και ελεγκτική εξουσία, με πλήρη έλεγχο των Οικονομικών του Κράτους και δυνατότητα impeachment του Προέδρου, ισχυρότατο και ισόβιο Ανώτατο Δικαστήριο. Και πάρα πολύ ισχυρό κράτος δικαίου με αλληλοελεγχόμενες εξουσίες και ανεξάρτητες Υπηρεσίες καθώς και πολύ αυστηρή θεσμική προστασία των ελευθεριών των πολιτών απέναντι στην Κυβέρνησή τους.Επιπλέον οι ΗΠΑ λειτουργούν με βάση ένα Ομοσπονδιακό σύστημα στο οποίο μεγάλο μέρος της εξουσίας ασκείται από τις Πολιτείες και τους Δήμους, που δεν επιτρέπει την ακραία υπερσυγκέντρωση των εξουσιών όπως στην περίπτωση μη ομοσπονδιακών κρατών με συγκεντρωτική δομή. Με την αντίστοιχη συγκέντρωση του ανεξέλεγκτου, του μεταφυσικού, της προσωπολατρίας, της διαφθοράς, εντέλει της παρακμής που αυτό συνεπάγεται. Ακόμη και στις ΗΠΑ όμως το σύστημα άγγιξε κάποιες στιγμές τα θεσμικά όριά του, όπως με τις εκβιαστικές πρακτικές που έφεραν στα όριά τους, τους βαθύτατους δημοκρατικούς θεσμούς της Αμερικανικής Δημοκρατίας στην περίοδο της καταστροφικής και ιδεοληπτικής Προεδρίας Bush – Cheney.
Στην περίπτωση της Τουρκίας όμως η επιχειρούμενη μεταπήδηση του αμφιλεγόμενου ηγέτη στην Προεδρία και η φιλοδοξία μετατροπής της σε επίκεντρο της εξουσίας, σε συνδυασμό με όλη την πολιτεία του κ. Ερντογάν, μάλλον επιβεβαιώνουν τη χειρότερη των προβλέψεων. Ο πεισματάρης συντηρητικός ποδοσφαιριστής ξεμπλόκαρε το σύστημα από τον παρακμιακό εγκλεισμό του στην ακινησία που επέβαλαν τα στρατιωτικοδικαστικά μαντρόσκυλα που εγκατέστησε ο Κεμάλ για να διασφαλίσουν τον εξευρωπαϊσμό και τον λαϊκό χαρακτήρα της χώρας, αλλά τελικά κατέληξαν (όπως κάθε μαντρόσκυλο) να διασφαλίζουν την δική τους επιβίωση ως προνομιακό σύστημα εξουσίας.Όταν όμως τελικά επικράτησε αυτός στην εξουσία, ο μεταρρυθμιστικός του οίστρος στούμπωσε, η δημοκρατική φιλοδοξία υποχώρησε, όπως κάθε αυταρχικού, δηλαδή πεπεισμένου για μια μεταφυσική αλήθεια του έθνους του, η οποία φυσικά εκπροσωπείται από τον ίδιο και μόνο. Καλή λοιπόν η Δημοκρατία όσο υπηρετεί το δικό του προσωπικό όραμα μιας συντηρητικής και ημισουλτανικής Τουρκίας, σε μόνιμο έλεγχο από το κόμμα του, χωρίς ουσιαστικές δημοκρατικές εναλλαγές.
Η Δημοκρατία για κάθε αυταρχικό (τύπου Πούτιν, Ερντογάν, Άσαντ και πάει λέγοντας) δεν είναι ένα σύστημα αξιών και πεποιθήσεων, δεν είναι η ανοιχτή κοινωνία με σταθερούς θεσμούς που μετατοπίζεται από τη μια στην άλλη άποψη με την ελεύθερη και ισότιμη σύγκρουση ιδεών και πεποιθήσεων. Δεν είναι το σύστημα εκείνο που διασφαλίζει την ισχύ μιας κοινωνίας μόνο όσο σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε πολίτη και καλλιεργεί την επίπονη και τεκμηριωμένη αμφισβήτηση των βεβαιοτήτων, δηλαδή την ελεύθερη σκέψη και την ανθρωπιστική Παιδεία.Στο μυαλό των αυταρχικών η Δημοκρατία είναι ένα εργαλείο για την απόκτηση και άσκηση προσωπικής εξουσίας για το "καλό" όλων. Είναι μια προέκταση του πατριαρχικού ή φεουδαρχικού Εγώ τους. Το μέσο για την ολοκλήρωση ενός οράματος που κατά την γνώμη τους είναι και το όραμα ενός έθνους. Είναι η Δημοκρατία του Πατερούλη και κάθε πατερούλη.
Στο άρθρο μου κατέληγα πως η κύρια μέριμνα κάθε δημοκράτη ηγέτη είναι να βρει, να στηρίξει και να επινοήσει ακόμη την αντιπολίτευση εκείνη που θα είναι ικανή να συνεχίσει το έργο του χωρίς τον ίδιο. Να διώξει έγκαιρα το παιδί από το σπίτι ώστε να του παραδώσει τα κλειδιά και το μέλλον το νωρίτερο δυνατό, όταν αυτό θα διεκδικήσει να τον αντικαταστήσει. Να "ενηλικιώσει" τη χώρα.Τελικά ο δρόμος που φαίνεται να επιλέγει ο Ερντογάν δεν είναι αυτός.
Κακό για την Τουρκία, κακό για την Ευρώπη, κακό για την Ελλάδα.Απομένει να φανεί εάν η διχασμένη και αντιφατική Τουρκική κοινωνία, και ιδιαίτερα η μειοψηφική ακόμη, αλλά φανερά ενισχυμένη και περισσότερο άφοβη πλέον, δυτικότροπη και σχετικά φιλελεύθερη μεσαία τάξη και κυρίως οι νεότερες μορφωμένες γενιές, θα δεχτούν αυτή την προοπτική αμαχητί...”
.gif)