Γιατί ρισκάρουν οι άνθρωποι στα χρηματιστήρια;

“Πολλοί άνθρωποι ενδιαφέρθηκαν να ασχοληθούν με το χρηματιστήριο επειδή άκουσαν ότι μπορούν να γίνουν πλούσιοι. Πίστεψαν πως μπορούν να το καταφέρουν επενδύοντας τον λιγότερο δυνατό χρόνο και χρήμα.  Δυστυχώς πρόκειται για ένα μη ρεαλιστικό όνειρο.



Βασίλης Παζόπουλος || Επενδυτές Χωρίς Σύνορα

Οικονομολόγος, Πανεπιστήμιο Πειραιά

Χρηματιστηριακός αναλυτής της Guardian Trust ΑΧΕΠΕΥ

Συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα


Στην πραγματικότητα είναι μια αργή διαδικασία. Όποιος δεν έχει χρόνο και διάθεση για μάθηση σε τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον, δεν μπορεί να έχει υψηλές προσδοκίες. 

Η δύναμη της επένδυσης

Οι πιο συνειδητοποιημένοι αισθάνονται ότι ο δρόμος για να αυξηθεί η περιουσία τους περιλαμβάνει τη λήψη κινδύνων. Ρισκάρουν να διασχίσουν το ταραγμένο  πέλαγος της χρηματιστηριακής αγοράς. 

Όμως δεν βρίσκονται όλοι στην ίδια βάρκα. Υπάρχουν άνετα και ασφαλή σκάφη, κατάλληλα εξοπλισμένα, ενώ άλλοι ταλαιπωρούνται και κινδυνεύουν στα κύματα της μεταβλητότητας.

Αφού είναι επικίνδυνο, γιατί επενδύουν οι άνθρωποι;

Η άρρηκτη σχέση επιβράβευσης και κινδύνου είναι τόσο παλιά όσο και η ζωή. Στην ζούγκλα τα ζώα πλησιάζουν το ποτάμι για να πιούν νερό, έχοντας επίγνωση πως κινδυνεύουν να καταλήξουν στα σαγόνια του κροκόδειλου. Παρ' όλα αυτά παίρνουν ένα υπολογισμένο ρίσκο, γιατί γνωρίζουν ότι χωρίς νερό θα πεθάνουν.

Οι περισσότεροι αισθάνονται και λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Ξέρουνε ότι ο χρόνος διαβρώνει την αγοραστική αξία των μετρητών τους και αποφασίζουν να αντιδράσουν.

Τι κάνουν οι επιτυχημένοι

Υπάρχουν πολλές τεχνικές στις επενδύσεις. Δεν είναι υπερβολή αν πούμε πως είναι τόσες όσες και οι επενδυτές. Όμως αυτοί που ξεχωρίζουν από την επιτυχία τους, έχουν ορισμένα κοινά σημεία: 

α) Δουλεύουν με μια στρατηγική που έχουν ήδη μελετήσει και χαράξει πριν προβούν σε οποιαδήποτε αγοραπωλησία. β) Καταφέρνουν να απομονώσουν τα συναισθήματά τους την ώρα της απόφασης. Ο φόβος ή η απληστία δεν επηρεάζουν την εφαρμογή της στρατηγικής τους. γ) Έχουν επίγνωση πως δεν θα είναι όλες οι επιλογές τους νικηφόρες. Δέχονται τις μικρές ήττες σαν κάτι φυσιολογικό. δ) Στόχος τους είναι να έχουν τις πιθανότητες με το μέρος τους. Να έχουν την πλειοψηφία των αγοραπωλησιών τους κερδοφόρες και να περιορίζουν το μέγεθος των απωλειών στις ζημιογόνες. ε) Εφαρμόζουν τεχνικές διαχείρισης κινδύνου και ποτέ δεν διακινδυνεύουν περισσότερο από αυτό που μπορούν να αντέξουν οικονομικά.

Επενδυτικά μοντέλα

Τα αυτοματοποιημένα μοντέλα θεωρούνται από πολλούς ως η βέλτιστη λύση γιατί λειτουργούν αποκλειστικά με την λογική. Υπακούουν μηχανικά σε οποιαδήποτε εντολή τους υπαγορεύσει ένας ενσωματωμένος αλγόριθμος, καταφέρνοντας να απομονώνουν τα συναισθήματα και τις ανθρώπινες αδυναμίες. 

Όσο πιο πολύ ανεβαίνει το επίπεδο προσομοίωσης, τόσο πιο πολύ πλησιάζει την πραγματικότητα. Αποκρυπτογραφεί τις αρχικές συνθήκες και τις μεταβλητές που επηρεάζουν το αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά πρέπει να είμαστε ενήμεροι για τους περιορισμούς στις ικανότητες πρόβλεψης. Παρόμοιες αρχικές συνθήκες παράγουν διαφορετικά αποτελέσματα. Το μέλλον έχει την δικιά του δυναμική. Οι συσχετισμοί είναι πολύπλοκοι, ασαφείς, χαοτικοί. 

Η θεωρία έχει αξία μονάχα ως προετοιμασία. Στο trading δεν κερδίζεις χρήματα από τις πρόβες. Μόνο από τις παραστάσεις. Οι στρατηγικές που αναπτύχθηκαν με βάση το παρελθόν, όσο ευφυείς κι αν είναι, συχνά αποδεικνύονται λάθος. 

Η παραδοχή ότι το παρελθόν είναι ο προθάλαμος για το μέλλον είναι μεν σωστή, αλλά όχι αρκετή για επιτυχημένες προβλέψεις. Το απίστευτο δεν είναι αδύνατο και ότι το ασυνήθιστο βρίσκεται στη καθημερινότητα.

Η μεταβλητή του χρόνου

Οι οικονομολόγοι στα διαγράμματα τους παρουσιάζουν τον χρόνο στον κάθετο άξονα, διαιρεμένο σε ίσες μονάδες ωρών, ημερών ή ετών. Είναι μια αυθαίρετη παραδοχή που οφείλεται στο ότι έχουμε μάθει να χειριζόμαστε το χρόνο με έναν ομαλό, σταθερό ρυθμό. 

Στην πραγματική ζωή οι πληροφορίες έρχονται ακανόνιστα. Συχνά στις αγορές εμφανίζονται στιγμές που φανερώνουν ασυνήθιστα γεγονότα. Να έχουμε συμπιεσμένα γεγονότα σε κρίσιμες συνθήκες, τα οποία μπορεί να είναι πιο σημαντικά από ότι πληροφορίες ετών.

Οι αναλυτές έχουν την τάση να υποτιμούν την μεταβλητή του χρόνου, σε μεγάλο βαθμό γιατί υπολογίζεται δύσκολα. Επιπλέον, η ίδια χρονική περίοδος, τα ίδια ακριβώς γεγονότα, ερμηνεύονται διαφορετικά από διαφορετικούς αναλυτές. 

Κάνουν την υπόθεση ότι οι ίδιες οι συνθήκες που στο παρελθόν οδηγήσανε σε μία κατάσταση, αν τις προβάλλουμε στο μέλλον, θα οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα. Όμως αυτό μπορεί να οφείλεται σε καθαρή σύμπτωση. Με αφετηρία τις ίδιες ακριβώς συνθήκες, ιδίως σε ένα πολύπλοκο σύστημα, μπορεί το αποτέλεσμα να είναι εντελώς διαφορετικό. 

Συμπέρασμα

Όταν πρόκειται για τον φυσικό κόσμο, κατανοούμε τους κινδύνους. Στα μπαλκόνια βάζουμε κάγκελα, στους αυτοκινητόδρομους διαχωριστικές νησίδες, στα καράβια σωσίβιες λέμβους. Όμως είναι στην ανθρώπινη φύση όταν σχεδιάζουμε μη χειροπιαστά πράγματα, όπως τα χρηματιστήρια, να ξεχνάμε τους περιορισμούς. 

Μόνο με επίγνωση των περιορισμών μπορείτε να προσαρμοστείτε και να επιτύχετε. Εάν τους αγνοήσετε είναι θέμα χρόνου να πληγωθείτε.

Είναι αφελής όποιος ισχυρίζεται πως η αναρρίχηση ενός βουνού θα είναι εύκολη. Όμως είναι ευκολότερη όταν έχεις ένα μαχαίρι που ονομάζεται "αλήθεια" για να κόψει τα ψέματα που εμποδίζουν τον δρόμο και κρύβουν την πραγματικότητα. Το μαχαίρι αυτό είναι τόσο πολύτιμο που δεν μπορείς να το αγοράσεις όσα χρήματα και αν προσφέρεις. Αποκτιέται μόνο με μελέτη, έρευνα, κόπο, επιμονή και υπομονή. 

Το μυστικό είναι πως η επιτυχία εξαρτάται από την προετοιμασία. Όσο πιο πολύ δουλεύουμε, τόσο πιο τυχεροί γινόμαστε. ”


Βασίλης Παζόπουλος || Επενδυτές Χωρίς Σύνορα

Οικονομολόγος, Πανεπιστήμιο Πειραιά

Χρηματιστηριακός αναλυτής της Guardian Trust ΑΧΕΠΕΥ

Συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα