Το σημαντικότερο για να επιτύχεις στο χρηματιστήριο, είναι να καταλάβεις πως δεν πρέπει να λειτουργείς σαν τζογαδόρος. Αν δεν μπεις στην ψυχολογία του μεθοδικού και πειθαρχημένου trader, όσο και να έχεις εντρυφήσει στις αναλύσεις επιχειρηματικών μοντέλων ή στην τεχνική ανάλυση, απλά δεν αρκεί.
Οικονομολόγος, Πανεπιστήμιο Πειραιά
Χρηματιστηριακός αναλυτής της Guardian Trust ΑΧΕΠΕΥ
Το βιβλίο που συνιστώ σε όσους ασχολούνται με τις αγορές, είναι οι "Αναμνήσεις από μια ζωή στο χρηματιστήριο". Την μυθιστορηματική βιογραφία του Jesse Livermore που εκδόθηκε το 1923, της οποίας λίγα χαρακτηριστικά αποσπάσματα θα δείτε παρακάτω.
Πως γίνεται στην εποχή της ταχύτητας και της πληροφορίας να μας βοηθήσει κάποιος που στην εποχή του η επικοινωνία γινόταν με τον τηλέγραφο;
Την απάντηση την δίνει ο ίδιος από τότε:
Τίποτα δεν είναι καινούριο στη Wall Street. Και δεν μπορεί να είναι γιατί η κερδοσκοπία είναι τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος. Οτιδήποτε συμβαίνει σήμερα έχει ήδη συμβεί πριν και θα συμβεί ξανά στο μέλλον.
Το να θυμώνεις με την αγορά επειδή απροσδόκητα, ακόμα και παράλογα σου πηγαίνει κόντρα, είναι σα να θυμώνεις με τους πνεύμονές σου επειδή έπαθες πνευμονία.
Ο μέσος άνθρωπος δεν θέλει να του πεις αν η αγορά είναι ανοδική ή καθοδική. Αυτό που λαχταρά είναι να του πεις ποια μετοχή να αγοράσει. Θέλει δηλαδή κάτι δωρεάν. Δεν θέλει να δουλέψει. Ούτε καν θέλει να κάτσει να σκεφτεί.
Είσαι καλός σκοπευτής; Βέβαια είπε ο μέλλων μονομάχος. Μπορώ να πετύχω το ποδαράκι ενός κολονάτου ποτηριού από απόσταση είκοσι βημάτων.
Καλό αυτό, είπε ο συνοδός χωρίς να εντυπωσιαστεί. Μπορείς όμως να πετύχεις το ποδαράκι όταν το ποτήρι κρατάει πιστόλι και σημαδεύει κατευθείαν την καρδιά σου;
Όποιος είναι απλός τζογαδόρος μια συμβουλή έχω να του δώσω: να μην είναι. Ο τρόπος για να βγάλεις λεφτά δεν είναι να είσαι σωστός στην πρόβλεψη. Είναι να είσαι σωστός την κατάλληλη στιγμή.
Όταν κάνω λάθος ένα μόνο πράγμα μπορεί να με πείσει ότι κάνω λάθος και αυτό είναι να χάσω λεφτά. Και έχω δίκιο όταν βγάζω λεφτά. Αυτό είναι κερδοσκοπία.
Οι μετοχές ποτέ δεν είναι τόσο ακριβές ώστε να μην συμφέρει να αρχίσεις να αγοράζεις, ούτε τόσο φτηνές ώστε να μην συμφέρει να αρχίσεις να πουλάς.
Από όλες τις κερδοσκοπικές γκάφες, λίγες είναι χειρότερες από το να προσπαθείς να ρεφάρεις σε μια ζημιογόνα συναλλαγή. Πάντοτε να πουλάτε αυτό που έχει ζημία και να κρατάτε αυτό που δίνει κέρδος.
Η επιθυμία για συνεχή δράση ανεξάρτητα από τις συνθήκες της αγοράς, είναι υπεύθυνη για πολλές ζημιές. Ακόμα και για τους επαγγελματίες οι οποίοι αισθάνονται ότι πρέπει κάθε μέρα να κουβαλήσουν χρήματα στο σπίτι, λες και δουλεύουν κανονικό μεροκάματο.
Το κατά το ήμισυ κορόιδο ξέρει πώς να μη χάσει τα χρήματά του σε ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες ο εντελώς άσχετος την παθαίνει. Διαρκώς αναμασά διάσημα αποφθέγματα για τους κανόνες του παιχνιδιού. Ξέρει όλες τις συμβουλές και εντολές που βγήκαν ποτέ από τους διάσημους της πιάτσας, εκτός από τη σπουδαιότερη: Μην πιάνεσαι κορόιδο.
Αυτός είναι ο πραγματικός τακτικός και μόνιμος αιματοπότης των χρηματιστηριακών εταιρειών και όχι το 100% ανόθευτο και γνήσιο κορόιδο.
Ένα από τα πιο ωφέλιμα πράγματα που μπορεί να μάθει κανείς είναι να σταματήσει να προσπαθεί να πιάσει το τελευταίο όγδοο ή το πρώτο. Αυτά τα δυο όγδοα της μονάδας είναι τα πιο ακριβά στον κόσμο.
Μια ανεξήγητη πίστη σε θαύματα εμποδίζει πολλούς ανθρώπους να πουλήσουν. Φοβούμενοι μήπως τους πονέσει μια μικρή γρατζουνιά στην αρχή, θα υποβληθούν τώρα σε ολικό ακρωτηριασμό και μάλιστα χωρίς αναισθητικό.
Αν κάποιος είναι έξυπνος και τυχερός δεν θα κάνει δεύτερη φορά το ίδιο λάθος. Θα κάνει όμως οποιοδήποτε από τα δέκα χιλιάδες αδελφάκια και ξαδερφάκια του αρχικού. Ο κ. Λάθος έχει τόσο πολυμελή οικογένεια που κάθε φορά αναρωτιέστε πως μπορείτε να πιαστείτε κορόιδο όταν κάποιο από δαύτα κάνει την εμφάνισή του.
Όταν διαβάζω σημερινές ειδήσεις για πάρτι ή πανικούς στο χρηματιστήριο, εκείνο που μου κάνει ισχυρή εντύπωση είναι πόσο λίγο διαφέρουν οι κερδοσκόποι και η κερδοσκοπία του σήμερα από τους χθεσινούς. Το παιχνίδι δεν αλλάζει, ούτε και η ανθρώπινη φύση.
Πόσο αρέσουν στους ανθρώπους οι πληροφορίες. Λαχταράμε όχι μόνο να τις μαθαίνουμε αλλά και να τις μεταφέρουμε σε άλλους. Στο όλο θέμα δεν υπάρχει μόνο απληστία αλλά και ματαιοδοξία. Ο πληροφορητής δεν νοιάζεται για τη ποιότητα γιατί ο πληροφοριοθήρας δεν αναζητεί καλές πληροφορίες μόνο, αλλά οποιαδήποτε πληροφορία. Αν βγει καλή έχει καλώς. Αν όχι, καλή τύχη με την επόμενη.
Η εκπαίδευση ενός παίχτη του χρηματιστηρίου μοιάζει με την εκπαίδευση στην ιατρική. Ο γιατρός περνάει χρόνια ολόκληρα μαθαίνοντας ανατομία, φυσιολογία και άλλα συναφή θέματα. Μαθαίνει τη θεωρία και στη συνέχεια αφιερώνει τη ζωή του στην πράξη. Καθώς αποκτά πείρα μαθαίνει όχι μόνο να κάνει αυτό που πρέπει αλλά και να το πράττει ακαριαία. Πολλοί πιστεύουν ότι το κάνει ενστικτωδώς. Στην πραγματικότητα στηρίζεται στις παρατηρήσεις του από παρόμοια περιστατικά σε μια περίοδο πολλών ετών.
Αν δεν μπορείς να κοιμηθείς γιατί έχεις αγοράσει πολλά, πούλησε μέχρι το σημείο που να σε πιάνει ύπνος.
Οι επαγγελματίες αγοράζουν μετοχές με πρόθεση να τις πουλήσουν με κέρδος. Δεν επιμένουν να είναι μεγάλο κέρδος αλλά πρέπει να είναι γρήγορο κέρδος.
Κανείς δεν έχει ανοσία στον κίνδυνο να κάνει γκάφες. Ο μισθός της γκάφας είναι η ζημία. Ο υπεύθυνος της μισθοδοσίας είναι άγρυπνος και ποτέ δε λανθάνει στον μισθό που σου ταιριάζει.
Οικονομολόγος, Πανεπιστήμιο Πειραιά
Χρηματιστηριακός αναλυτής της Guardian Trust ΑΧΕΠΕΥ
