Ιστοριες της 25ης Ιουλιου

Μιχάλης Κακογιάννης

Πριν τον 19ο Αιώνα

306 Πεθαίνει ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Γάιος Φλάβιος Βαλέριος Κωνστάντιος ο Χλωρός, πατέρας του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Κωνσταντίνος Α’ ανακηρύσσεται Ρωμαίος αυτοκράτορας από το στρατό του, με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις στο Εβόρακο (Eboracum, σημερινό Γιορκ)

1261 Ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος, επικεφαλής στρατιωτικού βυζαντινού τάγματος, εκμεταλλεύεται την ασθενή άμυνα των Λατίνων, εισχωρεί στα τείχη και απελευθερώνει την Κωνσταντινούπολη


Στον 19ο Αιώνα

1814 Ο Βρετανός μηχανικός και εφευρέτης Τζορτζ Στέφενσον πατεντάρει την ατμομηχανή

1822 Τα ξημερώματα της 25ης Ιούλη η πρώτη τουρκική φάλαγγα, καθώς έφτανε στα Δερβενάκια, αιφνιδιάζεται και διαλύεται από τους Έλληνες επαναστάτες. Ο Δράμαλης με τον υπόλοιπο στρατό του αποφασίζει να φύγει από τον Αγιο Σώστη. Εκεί τους περίμενε το δεύτερο χτύπημα του Κολοκοτρώνη. Η φοβερή στρατιά του Δράμαλη αποδεκατίστηκε, χιλιάδες Τούρκοι σκοτώθηκαν. Η καταστροφή του Δράμαλη ήταν ολοκληρωτική

1832 Στη Μασαχουσέτη σημειώνεται το πρώτο καταγεγραμμένο ατύχημα με τραίνο στην αμερικανική ιστορία. Τέσσερις άνθρωποι πέφτουν από ένα βαγόνι, όταν αυτό αποκολλάται από το τραίνο. Ο ένας σκοτώνεται και οι άλλοι τραυματίζονται σοβαρά

1893 Εγκαινιάζεται η Διώρυγα της Κορίνθου. Για τη διάνοιξή της, που συντελέστηκε τμηματικά από το 1882 έως το 1893, δούλεψαν συνολικά πάνω από 2.500 εργάτες. «Κοινωνικές εντάσεις» ξέσπασαν το 1889, όταν η Διεθνής Εταιρία του Ισθμού χρεοκόπησε και εκατοντάδες εργάτες βρέθηκαν χωρίς δουλειά από τη μια μέρα στην άλλη. Η κυβέρνηση έστειλε μάλιστα στρατιωτικό απόσπασμα στον Ισθμό για να «προληφθούν εξεγέρσεις»

1895 Ο Γάλλος χημικός Πιέρ Κιουρί παντρεύεται τη συνάδελφό του Μαρία



Στο πρώτο τέταρτο του 20ου Αιώνα

1905 Γεννιέται ο Βούλγαρος συγγραφέας Ελίας Κανέτι, που το 1981 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας

1907 Η Ιαπωνία κηρύσσει την Κορέα προτεκτοράτο της

1917 Στη Γαλλία, καταδικάζεται σε θάνατο ως πράκτορας της Γερμανίας κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ολλανδέζα χορεύτρια, Μαργκαρίτα Γκιρτρουίντα Ζελ, γνωστή ως Μάτα Χάρι


Στο δεύτερο τέταρτο του 20ου Αιώνα

1929 Ο πάπας Πίος ΙΑ’ πραγματοποιεί την πρώτη του εμφάνιση εκτός Βατικανού, εγκαταλείποντας ένα έθιμο 59 ετών, που κρατούσε “φυλακισμένους” αυτόν και τους προκατόχους του στο κρατίδιο

1929 Ψηφίζεται από τη Βουλή επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου ο νόμος «Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών». Εχει στόχο την καταστολή της κομμουνιστικής προπαγάνδας και δράσης και θα μείνει γνωστός ως «Ιδιώνυμο». Ο νέος νόμος προέβλεπε ποινές φυλάκισης, εκτοπισμού ή απόλυσης (στην περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων, των δασκάλων, κλπ.) για «αδικήματα» που είχαν να κάνουν με την «επιδίωξη εφαρμογής ιδεών εχουσών έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού καθεστώτος ή την απόσπασιν μέρους εκ του όλου της Επικρατείας». Τιμωρούνταν επίσης όποιος ενεργούσε «υπέρ της εφαρμογής αυτών προσηλυτισμόν», καθώς και όποιος «επωφελούμενος απεργίας ή λοκ-άουτ»προκαλούσε «ταραχάς ή συγκρούσεις». Τέλος, ο νόμος επέβαλε τη διάλυση (ή την απαγόρευση σύστασης) στα «σωματεία ή ενώσεις οιασδήποτε μορφής», που φέρονταν ως φορείς τέτοιων αντιλήψεων. Με το ίδιο σκεπτικό όριζε την απαγόρευση δημόσιων συγκεντρώσεων, συλλαλητηρίων, κλπ. με «ανατρεπτικό» περιεχόμενο ή σκοπούς

1934 Φασιστικό πραξικόπημα επικρατεί στην Αυστρία. Δολοφονείται ο καγκελάριος Ντόλφους

1943 Ολοκαύτωμα στη Μουσιωτίτσα της Ηπείρου. Οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής δολοφονούν και τους 154 κατοίκους του

1943 Ο Ιταλός δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι αναγκάζεται να παραιτηθεί έπειτα από συνεδρίαση του Μεγάλου Συμβουλίου του και συλλαμβάνεται. Ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ διορίζει πρωθυπουργό τον στρατάρχη Πιέτρο Μπαντόλιο

1945 Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Ουίνστον Τσόρτσιλ, εγκαταλείπει τη Συνδιάσκεψη του Πότσνταμ, που ασχολείται με το μέλλον της Γερμανίας και της Ευρώπης, για να παρακολουθήσει τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών της χώρας του. Ο Τσόρτσιλ χάνει τις εκλογές και υποβάλλει την παραίτησή του. Ο νέος πρωθυπουργός Κλέμεντ Άτλι, που ανήκει στο Εργατικό Κόμμα, θα εκπροσωπήσει τη Βρετανία στο Πότσνταμ

1947 Άγρια σφαγή από χωροφύλακες 30 γυναικών στη Νιγρίτα. Σφάζουν ακόμη και βρέφη 6 μηνών



Στο τρίτο τέταρτο του 20ου Αιώνα

1952 Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στηριζόμενο -σε μεγάλο βαθμό- σε πληροφορίες στελεχών από την Ελλάδα, καθώς και στην πρωτοβουλία του Πλουμπίδη να δημοσιοποιήσει επιστολή με την οποία αναλάμβανε την ευθύνη του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ, ενώ υπεύθυνος ήταν ο Μπελογιάννης, βγάζει απόφαση «για τον Νίκο Πλουμπίδη (Μπάρμπα)», με την οποία τον διαγράφει, χρησιμοποιώντας ιδιαίτερα σκληρούς, άδικους και απαράδεκτους χαρακτηρισμούς (του προδότη, του χαφιέ, κλπ.). Ο Πλουμπίδης, απομονωμένος και χαρακτηρισμένος από την ηγεσία του Κόμματος ως πράκτορας, όχι μόνο δεν το αποκήρυξε, αλλά και το υπεράσπισε μέχρι την τελευταία του πνοή. Και ο ίδιος θεωρούσε πως υπήρξε θύμα συγκυριών και λανθασμένων –ενδεχομένως και προβοκατόρικα διοχετευμένων- παραπλανητικών πληροφοριών: «Δε με χωρίζει καμιά διαφορά με την ηγεσία του κόμματός μου», τόνιζε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή» της 25/7/1954. «Η ανακοίνωση του κόμματος περί αποκηρύξεώς μου είχε σκοπό να προφυλάξει το κόμμα από έναν υποτιθέμενο εχθρό και οφείλεται σε σφαλερές ενδείξεις και υποβολιμαίες πληροφορίες. Πάντως, πιστεύω ότι το κόμμα θα επανεξετάσει εν καιρώ το ζήτημα». Όπως και έγινε 4 χρόνια μετά, από την 9η Ολομέλεια του Κόμματος το 1958

1952 Το Πουέρτο Ρίκο γίνεται αυτοκυβερνώμενο κράτος, μετά την προσχώρησή του στην Αμερικανική Κοινοπολιτεία

1962 Στις ΗΠΑ ψηφίζεται νομοσχέδιο για ίση αμοιβή, ανεξαρτήτως φύλου

1965 Για πρώτη φορά ο Μπομπ Ντίλαν εμφανίζεται με ηλεκτρική κιθάρα. Στους θεατές δεν αρέσει καθόλου ο νέος ήχος, οι οποίοι, μάλιστα, τον γιουχάρουν

1967 Πέθανε ο ζωγράφος, Κωνσταντίνος Παρθένης

1969 Κατά τη διάρκεια του Πολέμου στο Βιετνάμ, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον, διακηρύσσει το Δόγμα Νίξον, σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ περιμένουν πλέον από τους συμμάχους τους να φροντίζουν τη στρατιωτική τους άμυνα

1969 Ο Άρειος Πάγος δέχεται το μαγνητόφωνο ως μέσο απόδειξης στα δικαστήρια

1971 Στο Κεϊπτάουν της Νότιας Αφρικής, ο πρωτοπόρος καρδιοχειρουργός, Κρίστιαν Μπάρναρντ, μεταμοσχεύει ταυτόχρονα ανθρώπινη καρδιά και πνεύμονες

1974 Επιστρέφουν οι πολιτικοί κρατούμενοι από τη Γυάρο. Στο Πόρτο Ράφτη όπου αποβιβάζονται γίνονται δεκτοί με θερμές εκδηλώσεις από χιλιάδες συγκεντρωμένου λαού



Στο τελευταίο τέταρτο του 20ου Αιώνα

1978 Στο νοσοκομείο Όλντχαμ της Αγγλίας, κάτω από την επίβλεψη του γυναικολόγου δρ. Πάτρικ Στέπτοου, η Λέσλι Μπράουν γεννά ένα υγιέστατο κοριτσάκι, που ζυγίζει δύο κιλά και εξακόσια γραμμάρια. Είναι η Λουίζ Μπράουν, το πρώτο «παιδί του σωλήνα» στον κόσμο

1979 Στη Νικαράγουα, μετά από πιέσεις της επαναστατικής οργάνωσης των Σαντινίστας και της κυβέρνησης των ΗΠΑ, ο δικτάτορας Αναστάζιο Σομόζα εξαναγκάζεται σε παραίτηση από την προεδρία της χώρας και διαφεύγει στο εξωτερικό. Τη διακυβέρνηση αναλαμβάνει μια πενταμελής ομάδα, που ελέγχεται από τους Σαντινίστας

1983 Εκείνη τη νύχτα στη Βουλιαγμένη συνέβη κάτι υπέροχο. Χιλιάδες άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους πήγαν σε ένα πάρτι, το καταδιασκέδασαν, τραγούδησαν, χόρεψαν, κολύμπησαν, αγαπήθηκαν, μέθυσαν, δίπλα στη θάλασσα, κάτω από το φως του φεγγαριού, υπό τους ήχους μιας μπάντας που μέσα στη θάλασσα έπαιζε τζαζ, μπλουζ, ροκ, ρετρό, έπαιζε τραγούδια για πάρτι. Με τον Λουκιανό στο πιάνο, να λάμπει από χαρά, να υποδέχεται τους φίλους του που πήγαν εκεί για να τραγουδήσουν μαζί του (τον Διονύση Σαββόπουλο, τον Γιώργο Νταλάρα, τον Βαγγέλη Γερμανό, την Αφροδίτη Μάνου, τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά), κυρίως όμως να υποδέχεται τους φίλους του, περί τους 100.000 ανθρώπους, που δέχτηκαν την πρόσκλησή του στο πάρτι στη Βουλιαγμένη και έγραψαν ιστορία. Αυτή η ιδέα που δεν ήταν κάποιου μάνατζερ ή μιας εταιρείας παραγωγής αλλά ήταν η ιδέα και η βαθιά επιθυμία του Λουκιανού Κηλαηδόνη

1984 Η Σοβιετική κοσμοναύτης Σβετλάνα Σαβίτσκαγια γίνεται η πρώτη γυναίκα που «περπατά» στο διάστημα

1992 Γίνεται η επίσημη τελετή έναρξης των 25ων Ολυμπιακών Αγώνων στη Βαρκελώνη, οι οποίοι θα ολοκληρωθούν στις 9 Αυγούστου

1994 Με βούλευμά του το Συμβούλιο Εφετών αίρει το τραπεζικό απόρρητο για τους λογαριασμούς, που διατηρούν στην Ελλάδα οι Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Νίκος Γεωργιάδης, Ηρακλής Μαθιόπουλος και Μιχάλης Καμμένος, οι οποίοι εμπλέκονται στην υπόθεση της ΑΓΕΤ

1995 Στη Γαλλία, βομβιστική επίθεση, που σημειώνεται στο μετρό στο Παρίσι προκαλεί το θάνατο επτά ατόμων και τον τραυματισμό 80

2000 Μεγάλο αεροπορικό δυστύχημα της Air France Concorde. Υπερηχητικό Κονκόρντ αμέσως μετά την απογείωσή του από το Παρίσι πέφτει φλεγόμενο παρασύροντας στο θάνατο 113 άτομα εκ των οποίων τέσσερις στο έδαφος



Στον 21ο Αιώνα

2011 Πεθαινει ο Μιχάλης Κακογιάννης, κύπριος σκηνοθέτης. («Στέλλα», «Κυριακάτικο Ξύπνημα», «Ζορμπάς», «Το κορίτσι με τα μαύρα») (Γεν. 11/6/1922)