.gif)
“Η καλύτερη (και πραγματικά η μόνη) λύση είναι η Ελλάδα να φτάσει σε μια ρεαλιστική συμφωνία με τους δανειστές στην Ε.Ε. και το ΔΝΤ ακόμη και την ύστατη στιγμή ...
Το ελληνικό κράτος δεν έχει πια χρήματα. Η σημερινή κυβέρνηση, υποσχόμενη προεκλογικώς να διανείμει σημαντικά ποσά στους πληγέντες από τη λιτότητα, δεν μπορεί πια ούτε να πληρώσει τις κανονικές ανάγκες του κράτους. Σε λίγες εβδομάδες, η Ελλάδα δεν θα μπορεί να πληρώνει μισθούς και συντάξεις και τις δανειακές υποχρεώσεις της στο ΔΝΤ και σε άλλους.
Μέχρι τα μέσα Μαΐου, η Ελλάδα χρειάζεται να αναχρηματοδοτήσει 2,8 δισ. ευρώ έντοκα γραμμάτιά της. Παραδοσιακά, αυτά αγοράζονται από ελληνικές τράπεζες. Αλλά τώρα οι ελληνικές τράπεζες περιορίζονται από την ΕΚΤ στο ποσό που μπορούν να αγοράσουν και δεν μπορούν να αγοράσουν όσο αγόραζαν οι ξένες τράπεζες παλαιότερα. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τις 14 Μαΐου η Ελλάδα θα χρειαστεί να καλύψει από μόνη της (μέσω της ΤτΕ) 700 εκατ. ευρώ από νέες εκδόσεις εντόκων και να πληρώσει 774 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ, συνολικά 1,474 δισ. ευρώ, επιπλέον μισθών και συντάξεων και άλλων εξόδων. Το κράτος έχει, επίσης, μεγάλη μείωση των εισπράξεων, αφού πολλοί δεν πλήρωσαν φόρους, περιμένοντας την παρούσα κυβέρνηση να τους μηδενίσει, μειώσει ή αναβάλει. Μένοντας με ελάχιστα αποθεματικά, για να αποφύγει την άμεση χρεοκοπία, η κυβέρνηση άρπαξε βίαια τα ρευστά των φορέων, Ταμείων, Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των αγροτικών και άλλων επιδοτήσεων για έργα. Και η έλλειψη ρευστότητας γίνεται πιο οξεία όσο περνάει ο χρόνος. Μέχρι τις 18 Ιουνίου, η Ελλάδα θα χρειαστεί να αγοράσει η ίδια (μέσω ΤτΕ) 2 δισ. ευρώ έντοκα και να πληρώσει 2,361 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ, συνολικά να πληρώσει 4,361 δισ. ευρώ. Αυτά τα ποσά δεν καλύπτονται παρά μόνον με εξωτερικό δανεισμό. Αποκομμένη από τις χρηματαγορές, η μόνη πιθανότητα είναι ο δανεισμός από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ.
Η λύση. Η καλύτερη (και πραγματικά η μόνη) λύση είναι η Ελλάδα να φτάσει σε μια ρεαλιστική συμφωνία με τους δανειστές στην Ε.Ε. και το ΔΝΤ ακόμη και την ύστατη στιγμή. Οι δανειστές θα δώσουν φθηνό χρήμα στην Ελλάδα (το παρόν πρόγραμμα έχει τόκο 1,82%). Η Ελλάδα θα εφαρμόσει περικοπές στον δημόσιο τομέα (μειώνοντας τους μη χρειαζόμενους υπαλλήλους και κάνοντας αξιολόγηση), θα ξαναρχίσει τις ιδιωτικοποιήσεις, θα ανοίξει τα κλειστά επαγγέλματα και την αγορά εργασίας για να κάνει την οικονομία πιο ανταγωνιστική. Ολα αυτά βοηθούν την ελληνική οικονομία και θα έπρεπε να γίνουν ακόμη κι αν δεν τα ζητούσαν οι δανειστές. Ομως, η σημερινή κυβέρνηση εξελέγη με μια πλατφόρμα που υποσχόταν ακριβώς τα αντίθετα απ’ ό,τι επιβάλλεται να κάνει τώρα. Αλλά μια μεγάλη κωλοτούμπα είναι αναγκαία για να μη βρεθεί η Ελλάδα στη χρεοκοπία.
Τι θα γίνει χωρίς συμφωνία; Τα σενάρια της χρεοκοπίας. Υπάρχουν δύο σενάρια. Στο πρώτο, «χρεοκοπία μέσα στο ευρώ», που προτιμά η κυβέρνηση, η Ελλάδα πληρώνει μόνο μισθούς και συντάξεις. Δεν πληρώνει τα εξωτερικά δάνεια, ακόμη και εκείνα προς το ΔΝΤ. Αυτό δημιουργεί «πιστωτικό γεγονός», σηματοδοτώντας τη χρεοκοπία. Οι τράπεζες θα βρεθούν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση επιβίωσης, με άμεση επιβολή έλεγχου ροής κεφαλαίων και πλαφόν στις αναλήψεις. Η ΕΚΤ θα πρέπει να αποφασίσει αν θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις ελληνικές τράπεζες και ένα κράτος της Ευρωζώνης σε χρεοκοπία. Με τον καιρό, η Ελλάδα θα αναγκαστεί να φύγει από το ευρώ στη νέα δραχμή ή πιεζόμενη από την ΕΚΤ και την Ευρωζώνη ή ακόμη και εθελοντικά, αφού η κυβέρνηση θα έχει τεράστιες δυσκολίες να λειτουργήσει αποτελεσματικά στην κατάσταση χρεοκοπίας μέσα στο ευρώ.
Στο δεύτερο σενάριο, η Ελλάδα πληρώνει τα εξωτερικά δάνεια, αλλά αρχίζει να πληρώνει μισθούς, συντάξεις και άλλα έξοδα του Δημοσίου με χρεωστικά σημειώματα (στα αγγλικά IOY – I Owe You). Αυτά τα IOY θα γίνουν γρήγορα το νέο εσωτερικό, βαθιά υποτιμημένο παράλληλο νόμισμα. Οι τράπεζες μπορεί να εμποδιστούν από την ΕΚΤ να τα αποδέχονται, αλλά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα ανταλλάσσονται με μεγάλη έκπτωση ως προς το ευρώ από έναν τρομαγμένο και εξαθλιωμένο πληθυσμό. Θα επιβληθεί έλεγχος κίνησης κεφαλαίων και περιορισμοί στις αναλήψεις. Με τον καιρό, τα ΙΟΥ θα μετονομαστούν σε νέα δραχμή.
Χρεοκοπία μέσα ή έξω από το ευρώ οδηγεί στην καταστροφή της νέας δραχμής. Και με τα δύο σενάρια χρεοκοπίας, μέσα σε εβδομάδες, η Ελλάδα είναι έξω από το ευρώ. Στη διαδικασία αλλαγής προς τη νέα δραχμή, οι ελληνικές τράπεζες θα αντιμετωπίσουν τεράστιες αναλήψεις (bank run), πιθανή απόσυρση ή μη μεγέθυνση της στήριξής τους από την ΕΚΤ και θα καταρρεύσουν. Η νέα δραχμή θα είναι βαθιά υποτιμημένη, οι τιμές θα διπλασιαστούν ή τριπλασιαστούν, εξαθλιώνοντας τους Ελληνες και φέρνοντας τα εισοδήματά τους στο επίπεδο αυτών της δεκαετίας του 1950. Ελλείψεις κρίσιμων εισαγόμενων αγαθών, όπως καυσίμων και φαρμάκων, είναι πολύ πιθανές, αφού, ως αποτέλεσμα της χρεοκοπίας, δεν θα δίνεται πίστωση από τους εξαγωγείς προς ελληνικές εταιρείες και το ελληνικό κράτος και το συνάλλαγμα θα είναι δυσεύρετο. Από χώρα στον πυρήνα της Ευρωζώνης η Ελλάδα θα καταντήσει μικρό κράτος της Μέσης Ανατολής, έρμαιο των μεγάλων δυνάμεων της περιοχής, ιδιαίτερα της Τουρκίας.
Τα μειονεκτήματα της χρεοκοπίας και στα δύο σενάρια είναι τεράστια. Ετσι, η δυνατότητα μιας ρεαλιστικής συμφωνίας με τους πιστωτές για να αποφευχθεί η χρεοκοπία είναι σαν ο από μηχανής θεός. Αλλά η κυβέρνηση, που εξελέγη για να βρει καλύτερους όρους μέσα στην Ευρωζώνη, δεν φαίνεται να είναι καθόλου κοντά σε συμφωνία. Αντίθετα, φαίνεται να επανέρχεται στις ρίζες της στην άκρα Αριστερά. Οι υπουργοί της μιλούν για «ρήξη με τους πιστωτές», ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι «η Ελληνική Δημοκρατία δεν εκβιάζεται» και ένα σημαντικό ρεύμα από βουλευτές απροκάλυπτα υποστηρίζει την καταστροφική λύση της νέας δραχμής. Είναι η ώρα της δύσκολης απόφασης να γίνει συμφωνία παρά το πολιτικό κόστος. Αλλιώς, μόνο ένα θαύμα μπορεί να σώσει την Ελλάδα από την άμεση ολική καταστροφή.”
Νίκος Οικονομίδης | καθηγητής στο Stern School of Business του New York University
