«Οι εκλογές δεν αλλάζουν τίποτα» ισχυρίζονταν ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Wolfgang Schäuble, πριν από τις βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, οι ανέδειξαν μια ριζοσπαστική αριστερή κυβέρνηση, που δεσμεύονταν να θέσει τέλος στη λιτότητα και να ζητήσει ελάφρυνση του χρέους από τους πιστωτές της στην Ευρωζώνη.
Η νέα ελληνική κυβέρνηση οφείλει να αποδεχθεί τους όρους που πέτυχαν οι προκάτοχοί της, επέμενε ο Wolfgang Schäuble.
Σε μεγάλο βαθμό η νέα κυβέρνηση λειτούργησε με αυτόν τον τρόπο, παρά τις προεκλογικές δεσμεύσεις της. Πως μπορούν λοιπόν να αλλάξουν οι καταστροφικές πολιτικές που επιβάλλει ο Schäuble και οι όμοιοί του; Είναι συμβατή η ένταξη στην Ευρωζώνη με τη δημοκρατία; Διερωτάται ο Philippe Legrain, πρώην οικονομικός σύμβουλος του προέδρου της Ευρωπαικής Επιυτροπής την περίοδο 2011-2014, σε άρθρο γνώμης στο FOREIGN POLICY με τίτλο «Is the Euro Compatible With Democracy?» επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι το Βερολίνο δείχνει να μην το πιστεύει.
Αυτό δεν αποτελεί μόνο ένα ελληνικό ζήτημα. Εκλογές αναμένονται στην Ισπανία αργότερα φέτος, ενώ οι ριζοσπαστικοί αριστεροί του Podemos προηγούνται στις δημοσκοπήσεις. Πράγματι σε όλες σχεδόν τις εκλογές μετά το ξέσπασμα της κρίσης οι ψηφοφόροι ανέτρεψαν τις κυβερνήσεις τους, για να ζητήσει αμέσως μετά ο Schäuble και οι προστατευόμενοί του στην Ευρωζώνη ότι πρέπει η νέα κυβέρνηση πρέπει να μείνει προσκολλημένη στις αποτυχημένες πολιτικές που μόλις είχαν απορρίψει οι ψηφοφόροι. Το 2012 για παράδειγμα ο François Hollande κέρδισε την προεδρία της Γαλλίας με την υπόσχεση ότι θα θέσει τέλος στη λιτότητα, αλλά υποχρεώθηκε σύντομα σε υποχώρηση από το Βερολίνο. Πέρυσι με την εντολή που έλαβε από τη σαρωτική του νίκη στις ευρωεκλογές του Μαΐου, ο μεταρρυθμιστής Ιταλός πρωθυπουργός, Matteo Renzi, ζήτησε αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες ώστε να προβεί η ιταλική κυβέρνηση σε περισσότερες επενδύσεις, αλλά το αίτημά του απορρίφθηκε.
Συχνά οι πολιτικοί αθετούν προεκλογικές υποσχέσεις όταν βρεθούν αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα της διακυβέρνησης. Πρόκειται για ένα θλιβερό χαρακτηριστικό της δημοκρατίας, από ότι απόδειξη έλλειψής της. Οι περιορισμοί ωστόσο της δημοκρατίας στην Ευρωζώνη είναι απολύτως πραγματικοί. Το 2011 οι αρχές της Ευρωζώνης απομάκρυναν μάλιστα από τα καθήκοντά τους δύο εκλεγμένους πρωθυπουργούς στην Ιταλία και στην Ελλάδα, τον τελευταίο επειδή είχε την θρασύτητα να προσφέρει στους Έλληνες δημοψήφισμα για τις άδικες συνθήκες που τους επέβαλλε η Γερμανία, ενώ τους αντικατέστησαν από υπάκουους μη εκλεγμένους τεχνοκράτες.
Όσον αφορά στη Γαλλία δεν είναι οι αγορές που αποτρέπουν την κυβέρνηση να ακολουθήσει μια πολιτική δημοσιονομικής τόνωσης –αντίθετα οι επενδυτές κονταροχτυπιόνται για να δανείσουν στο Παρίσι πάμφθηνα- αλλά το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες, ενώ είναι η καγκελαρία της Άγκελα Μέρκελ και όχι η οικονομική «πραγματικότητα» που αποτρέπει την Ιταλία και άλλους να δανεισθούν κεφάλαια για επενδύσεις, οι οποίες θα ενίσχυαν την τρέχουσα ζήτηση και τη μελλοντική προσφορά όπως και τα δημόσια οικονομικά.
Όταν προκλήθηκε η απάντηση του Schäuble ήταν ότι οι συμφωνίες πρέπει να γίνονται σεβαστές: Οι κανόνες είναι κανόνες. Ο ισχυρισμός ωστόσο ότι οι κανόνες της Ευρωζώνης είναι γραμμένοι σε πέτρα δεν είναι μόνο αντιδημοκρατικός αλλά και ψευδής. Το Βερολίνο έχει επανειλημμένα καταχραστεί την επιρροή του στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για να ξαναγράψει τους ευρωπαϊκούς κανόνες, ενώ συνεχίζει να τους καταστρατηγεί ατιμώρητα.
Οι γερμανικές τράπεζες δάνεισαν πολλά σε μια χρεοκοπημένη Ελλάδα; Κανέναν πρόβλημα! Θα καταστρατηγήσουμε την νομική βάση πάνω στην οποία δημιουργήθηκε η Ευρωζώνη – τον κανόνα της «άρνησης ενός σχεδίου διάσωσης» που περιέχει η συνθήκη του Μάαστριχτ και ο οποίος απαγορεύει την διάσωση ενός κράτους από τους εταίρου του-, ενώ θα διασώσουμε στα κρυφά αυτές τις τράπεζες δανείζοντας χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων στην Αθήνα. Οι γερμανικές τράπεζες δάνεισαν επίσης πάρα πολλά στους χρεοκοπουμένους Ιρλανδούς, Πορτογάλους, και Ισπανούς;
Kein Problem!Σε συνεργασία με τις διεφθαρμένες εθνικές ελίτ θα δανείσουμε τις κυβερνήσεις των χωρών αυτών ώστε να διασώσουν τις τοπικές τους τράπεζες και κατά συνέπεια τους Γερμανούς πιστωτές τους. Οι Γερμανοί φορολογούμενοι αρχίζουν να ανησυχούν ότι θα επιφορτισθούν το χρέος όλης της νότιας Ευρώπης; Ας ξαναγράψουμε λοιπόν τους δημοσιονομικούς κανόνες, εν μέσω της όξυνσης του χρηματοπιστωτικού πανικού, που δημιούργησαν τα λάθη της Μέρκελ, και να επιβάλλουμε νέους περιορισμούς που θα παρέχουν στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες μεγαλύτερο έλεγχο στους προϋπολογισμούς άλλων χωρών.
Το μεγάλο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας –οι υπερβολικές αποταμιεύσεις που δημιούργησαν οι πολιτικές της σε βάρος των εταίρων της μέσω της συμπίεσης των μισθών και την επιδότηση των εξαγωγών-τροφοδότησε τον μη συνετό δανεισμό των γερμανικών τραπεζών προκαλώντας την κρίση στην Ευρωζώνη. Τώρα αποτελεί το όχημα μέσω του οποίου η Γερμανία εξάγει τον αποπληθωρισμό της. Εν συντομία, πρόκειται για την μεγαλύτερη, την πιο αποσταθεροποιητική ανισορροπία στην νομισματική ένωση και δεν είναι αποδεκτό σύμφωνα με τους κανόνες της Ευρωζώνης για τις μακροοικονομικές ανισορροπίες. Αυτό δημιουργεί ωστόσο πρόβλημα με τις Βρυξέλλες; Φυσικά και όχι. Οι Γερμανοί βασίζονται στις αρχές της Ευρωζώνης για να τη γλιτώσουν, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποκλίνεται στο Βερολίνο. Όταν όμως οι ψηφοφόροι αλλού επιθυμούν τις αλλαγές κάποιων πραγμάτων, αποκλειστικά στις δικές τους χώρες η απάντηση είναι:
Nein, nein, nein. Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.
Στην περίπτωση της Ελλάδας η γερμανική κυβέρνηση χρησιμοποίησε ένα ακόμη πιο υποκριτικό επιχείρημα. Δεν υπάρχει τίποτα το αντιδημοκρατικό στον εξαναγκασμό της ελληνικής κυβέρνησης να υποκύψει στη βούληση του Βερολίνου. Αντίθετα, ισχυρίζεται ο Schäuble η Αθήνα οφείλει να σεβαστεί τις επιθυμίες των ψηφοφόρων σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Είναι αλήθεια ότι οι φορολογούμενοι της Γερμανίας και σε όλη την Ευρωζώνη έχαναν –άδικα- εάν η Ελλάδα πετύχαινε την ελάφρυνση του χρέους που χρειάζεται για να ανακάμψει. Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Συμβαίνει επειδή η Μέρκελ παραβίασε τον κανόνα της μη διάσωσης θέτοντας τας συμφέροντα των γερμανικών τραπεζών πάνω από εκείνα των Ευρωπαίων πολιτών –συμπεριλαμβανομένων των Γερμανών- και θέτοντας τους Ευρωπαίους τον έναν απέναντι στον άλλον. Εάν οι Γερμανοί ψηφοφόροι συνειδητοποιούσαν ότι η Μέρκελ και ο Schäuble τους είπαν ψέματα και ότι τους πούλησαν δεν θα έπεφταν στην εθνικιστική παγίδα να κατηγορούν τους Έλληνες για τα παραπτώματα των τραπεζών τους και της κυβέρνησής τους!
Για να επιτύχει ελάφρυνση του χρέους η Ελλάδα οφείλει να αποκαλύψει την μπλόφα της Γερμανίας, όπως επιχειρηματολόγησα πριν από δύο εβδομάδες, σημειώνει ο αρθρογράφος, και να είναι έτοιμη να εκδώσει ένα παράλληλο νόμισμα. Η τετράμηνη παράταση που δέχθηκε η Αθήνα από τους πιστωτές της στην ΕΕ, τον προηγούμενο μήνα, παρέχει στη νέα ελληνική κυβέρνηση το χρόνο για να επεξεργαστεί σε βάθος τη στρατηγική της. Αλλά ευρύτερα πως θα μπορούσε να αποκατασταθεί η δημοσιονομική δημοκρατία; Είναι τόσος ο θυμός και η έλλειψη εμπιστοσύνης που δημιούργησε η κακοδιαχείριση της κρίσης ώστε καθιστούν πολιτικά αδιανόητα, προς το παρόν, τα βήματα προς έναν δημοκρατικό φεντεραλισμό. Μια πιο καλή επιλογή θα αποτελούσε η αποκατάσταση του κανόνα της «μη διάσωσης», μαζί με την ελευθερία των κυβερνήσεων να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες και πολιτικές προτεραιότητες, υπό τους περιορισμούς της βούλησης των αγορών να δανείσουν ή εντέλει υπό τον κίνδυνο χρεοκοπίας. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα είχε επίσης την αποστολή να λειτουργεί ως ο κατάλληλος δανειστής έσχατης ανάγκης σε κυβερνήσεις με πρόβλημα ρευστότητας, διαφορετικά το ευρώ θα μπορούσε να διαλυθεί.
Το να αφαιρείς από τους ψηφοφόρους το δικαίωμα να προβαίνουν σε θεμιτές οικονομικές και πολιτικές επιλογές είναι απαράδεκτο και όπως αποδεικνύει η τραγική ιστορία της Βαϊμάρης στη Γερμανία η επιβολή δυσβάστακτων αποπληρωμών σε μισητούς ξένους πιστωτές οδηγεί στον πολιτικό εξτρεμισμό. Όπως επεσήμανε ο Martin Wolf στους Financial Times η Ευρωζώνη έχει ως σκοπό να αποτελέσει μια ένωση δημοκρατιών, όχι μια αυτοκρατορία. Οι Μέρκελ και Schäuble θα πρέπει να το θυμούνται αυτό, καταλήγει ο αρθρογράφος.
Μην χάσετε για κανένα λόγο ... αξίζουν τον κόπο
