Στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών υποβάλλονται ερωτήματα εδώ και τρία χρόνια σχετικά με την έννοια της Φορολογικής Κατοικίας.
Δύσκολο πράγμα;
Ναι.Μετά από τόσα και τόσα που -αδιευκρίνιστα- έχουν γραφεί κατά καιρούς από το Υπουργείο Οικονομικών, είναι δύσκολο να καταλάβουν όλοι τους την έννοια της Φορολογικής Κατοικίας (Φ.Κ.) και να αφήσουν ήσυχους τους Έλληνες που ζουν μόνιμα στο εξωτερικό αλλά και να μην ταλαιπωρούν τους συγγενείς τους που ζουν στην Ελλάδα και οι οποίοι διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις για λογαριασμό τους.
Με την εγκύκλιο-ΠΟΛ. 1260/19-12-2014 της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων δημιουργούνται για μια ακόμα φορά προβλήματα στους απανταχού Έλληνες του εξωτερικού, οι οποίοι απομακρύνονται από την πατρογονική εστία, την Ελλάδα την πατρίδα τους.
Mε αντικρουόμενες απόψεις ψάχνουν να βρουν «τρόπους απόδειξης» της Φ.Κ. «σε συνέχεια των προηγούμενων εγκυκλίων 1142/31-5-2012, 1136/10.6.2013, 1228/15-10-2014. Τους ενδιαφέρει να λύσουν «τα θέματα που προκύπτουν στον έλεγχο» και πουθενά δεν αναρωτιούνται εάν εκείνοι δημιουργούν προβλήματα και θέματα χωρίς λόγο στους Έλληνες της διασποράς αλλά και προβλήματα στις σχέσεις τους με τους Έλληνες της Μητροπολιτικής Ελλάδος οι οποίοι τους αισθάνονται φίλους και αδέλφια τους.
Η ΠΟΛ.1260/19-12-2014 έχει τέσσερις παραγράφους.
Ας τις εξετάσουμε μία προς μία:
«Αποδεδειγμένα φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού»
«1. Στην περίπτωση που η διαβίβαση ή προσκόμιση των δικαιολογητικών αφορά υποθέσεις φορολογούμενων που ήταν αποδεδειγμένα φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού και δεν ήταν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας κατά τις διατάξεις της εσωτερικής μας νομοθεσίας [π.χ. δεν είχαν μεταφέρει τη φορολογική τους κατοικία σε μη-συνεργάσιμο κράτος (αμάχητο τεκμήριο) ή σε κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (μαχητό τεκμήριο) από τις 31.03.2011 έως τις 31.12.2013], αλλά υπέβαλαν δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος σαν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, αυτές θα πρέπει να εξετάζονται επί της ουσίας, βάσει των πραγματικών περιστατικών και να αντιμετωπίζονται αναλόγως».
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Το μαχητό τεκμήριο στην περίπτωση του προνομιακού καθεστώτος να είναι πράγματι μαχητό. Να μην μπορεί ο καθένας στην Δ.Ο.Υ. να το μετατρέπει σε αμάχητο και να δυσκολεύει την μεταφορά του φακέλου στην Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού. Το γεγονός ότι κάποιοι υπέβαλλαν φορολογικές δηλώσεις εισοδήματος στις τοπικές εφορίες αντί να τις υποβάλλουν στην Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού δεν πρέπει να το εκμεταλλεύονται οι τοπικές εφορίες και να αμφισβητούν την φορολογική κατοικία του Έλληνα ξενιτεμένου στο εξωτερικό.
Παράγραφος 2η:
«Προσκόμιση δικαιολογητικών-κέντρο ζωτικών συμφερόντων »
«2. Οι ελεγχόμενοι φορολογούμενοι, οι οποίοι έχουν ήδη υποβάλει μέρος των δικαιολογητικών ή δεν τα έχουν υποβάλει καθόλου, υποχρεούνται σε κάθε περίπτωση, να προσκομίσουν τα ακόλουθα δικαιολογητικά, από τα οποία θα προκύπτει ότι όντως είχαν μεταφέρει το κέντρο του οικογενειακού τους βίου (οικογενειακή εστία) ή το κέντρο του επαγγελματικού τους βίου, της ύπαρξής τους και των βιοτικών τους σχέσεων (κέντρο ζωτικών συμφερόντων), στην αλλοδαπή:
(α) Στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι φορολογούμενοι και τα μέλη της οικογένειάς τους (σύζυγος/τέκνα), εάν αυτά υφίστανται, διαμένουν σε μόνιμη και σταθερή βάση στην αλλοδαπή (π.χ. βεβαίωση από δημοτική/δημόσια/άλλη αναγνωρισμένη αρχή, αποδεικτικά εκπαίδευσης/φοίτησης τέκνων ή μισθωτήριο συμφωνητικό κατοικίας ή αποδεικτικό ιδιόκτητης κατοικίας στην αλλοδαπή, εφόσον αυτή υφίσταται).
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Οι Διμερείς Συμβάσεις Αποφυγής της Διπλής Φορολογίας που έχει υπογράψει κατά καιρούς η Ελλάδα με τα άλλα Κράτη αναφέρουν ότι εάν ο φορολογούμενος παραμείνει στο άλλο κράτος τουλάχιστον 183 ημέρες τότε θεωρείται ότι έχει τη συνήθη διαμονή του στο άλλο κράτος και επομένως δεν θα φορολογηθεί για το παγκόσμιο εισόδημά του στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει όμως στις Διμερείς παραπάνω Συμβάσεις κάποιος όρος ο οποίος να ορίζει ότι τα τέκνα του φορολογούμενου καθορίζουν και την φορολογική του κατοικία.!
Το άλλο κράτος θεωρεί ότι η φορολογική κατοικία του παραπάνω φορολογούμενου ανήκει σε αυτό και έτσι διεκδικεί και αυτό την φορολόγηση του παγκοσμίου εισοδήματος του. Δηλαδή πιέζεται να πληρώνει δύο φόρους για το παγκόσμιο εισόδημά του ο Έλληνας που διαμένει ή κατοικεί στο εξωτερικό (διπλοκατοικία);
Εξ άλλου η έννοια των ζωτικών οικογενειακών συμφερόντων θεσπίστηκε στην Ελλάδα με μια σειρά εγκυκλίους που δεν εκφράζουν ακριβώς τα αρχικώς ψηφισθέντα στην Βουλή γύρω από τη φορολόγηση των ομογενών και των κατοίκων εξωτερικού γενικότερα (ν.3943/31-3-2011).
Παράγραφος 2η:
«Το πιστοποιητικό Φορολογικής κατοικίας όταν έχει υπογραφεί ΔΣΑΔΦ με το άλλο Κράτος»»
«(2β.1.) Πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας που εκδίδεται από την αλλοδαπή φορολογική αρχή, από το οποίο θα προκύπτει ότι είναι φορολογικοί κάτοικοι αυτού του άλλου κράτους. Εάν οι φορολογούμενοι έχουν εγκατασταθεί σε κράτος με το οποίο υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος (ΣΑΔΦΕ) και εφόσον αποκτούσαν εισόδημα στη χώρα μας, μπορούν να προσκομίσουν, αντί του πιστοποιητικού, την προβλεπόμενη Αίτηση για την Εφαρμογή της Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος όπου είναι ενσωματωμένο το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (δίγλωσσα έντυπα) και για την οποία δεν απαιτείται η επισημείωση της Χάγης. Επίσης, δεν απαιτείται η επισημείωση της Χάγης για τα πιστοποιητικά φορολογικής κατοικίας που εκδίδουν οι φορολογικές αρχές των ΗΠΑ και της Τουρκίας, στο πλαίσιο της ΣΑΔΦΕ που έχει συναφθεί με τη χώρα μας»
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ :
Η έκδοση του Πιστοποιητικού Φορολογικής Κατοικίας δεν είναι εύκολη υπόθεση σε ορισμένα κράτη με τα οποία έχομε υπογράψει ΔΣΑΔΦ όπως η Αίγυπτος, το Κατάρ κλπ. Στις περιπτώσεις αυτές οι Έλληνες αδυνατούν να παραλάβουν το Πιστοποιητικό αυτό και …τρομοκρατούνται γιατί φοβούνται μήπως πέσουν σε κάποιον ιδιότροπο υπάλληλο της τοπικής εφορίας στην Ελλάδα, ο οποίος δεν θα καταλάβει τη δυσκολία έκδοσης του πιστοποιητικού και, πιθανόν, θα τους δημιουργήσει επί πλέον προβλήματα, καθυστερήσεις, προσχήματα και στενοχώριες
Παράγραφος 2η:
«Το πιστοποιητικό Φορολογικής κατοικίας όταν δεν έχει υπογραφεί ΔΣΑΔΦ με το άλλο Κράτος»
«(2β.2.) Σε περίπτωση που οι φορολογούμενοι έχουν εγκατασταθεί σε κράτος με το οποίο δεν υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος, οφείλουν να προσκομίσουν πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας, εφόσον προβλέπεται η έκδοσή του από την αλλοδαπή φορολογική αρχή, ή σε περίπτωση που δεν προβλέπεται η έκδοσή του, αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματός τους, που υπέβαλαν στο άλλο κράτος ή ελλείψει εκκαθάρισης, αντίγραφο της σχετικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος»
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Η έκδοση του Πιστοποιητικού Φορολογικής Κατοικίας δεν είναι εύκολη υπόθεση και στα κράτη με τα οποία η Ελλάδα δεν έχει υπογράψει ΔΣΑΔΦ.
Εάν κάποιος Έλληνας υπήκοος κατοικεί π.χ. επί 20 χρόνια στο άλλο κράτος και κάνει φορολογική παράβαση εκεί (στο άλλο κράτος), και η Ελληνική Πολιτεία του ζητά να προσκομίσει το εκκαθαριστικό του φόρου εισοδήματος ή το αντίγραφο της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματός του στο εξωτερικό, τότε τού ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΌΒΛΗΜΑ στο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ. Υπάρχει λόγος; Γιατί;
Παράγραφος 2η:
«Επαγγελματικός βίος στο εξωτερικό»
«(2γ) …..προσκομίζει …..Στοιχεία σχετικά με τον επαγγελματικό βίο π.χ. σύμβαση εξαρτημένης εργασίας με αλλοδαπό εργοδότη ή βεβαίωση εργασίας από τον εν λόγω εργοδότη. Σε περίπτωση μη εξαρτημένης απασχόλησης, αποδεικτικό της επαγγελματικής δραστηριότητας στην αλλοδαπή (π.χ. έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, συμμετοχή σε αλλοδαπές εταιρείες)
Τονίζεται ότι, η προσκόμιση των ως άνω δικαιολογητικών τελεί υπό την προϋπόθεση ότι η έκδοσή τους προβλέπεται από τις εσωτερικές διατάξεις του άλλου κράτους (π.χ. σε ορισμένα κράτη μπορεί να μην υφίστανται δήμοι ή να μην υπάρχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης κ.λπ.). Σε κάθε, πάντως, περίπτωση, εάν ο φορολογούμενος προσκομίσει τα δικαιολογητικά που αναφέρονται στις παραγράφους, δηλαδή
(α) ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
β(1) ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΟΤΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΣΑΔΦ
β(2), ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΣΑΔΦ,
τότε δεν απαιτείται η προσκόμιση των δικαιολογητικών της παραγράφου (γ) δηλαδή συμβάσεις εργασίας ή ενάρξεις επιχειρηματικής δραστηριότητος, ούτε κρίνεται αναγκαία η προσκόμιση άλλων στοιχείων ή δικαιολογητικών για την τεκμηρίωση της φορολογικής του κατοικίας στην αλλοδαπή.
ΚΑΤΟΧΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ
Αν συντρέχουν τα υπό στοιχεία (α) και β(1)/β(2), τότε γεγονότα όπως η κατοχή ακινήτου στην Ελλάδα, η διατήρηση στην Ελλάδα τραπεζικών λογαριασμών, η συμμετοχή στο κεφάλαιο ή στη διοίκηση ημεδαπών εταιρειών στην Ελλάδα, από μόνα τους δεν μπορούν να αποτελέσουν στοιχεία ώστε να χαρακτηρισθεί το φυσικό πρόσωπο ως φορολογικός κάτοικος Ελλάδος (εκτός αν ελλείψει οικογένειας, διαπιστώνεται ότι το εν λόγω πρόσωπο έχει τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα).
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ :
Η παραπάνω φράση (εκτός αν ελλείψει οικογένειας, διαπιστώνεται ότι το εν λόγω πρόσωπο έχει τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα) θα δώσει πάλι την ευχέρεια σε κάποιους ανεγκέφαλους να ερμηνεύουν όπως θέλουν την παρούσα ΠΟΛ. 1260/19-12-2014 και να εξακολουθήσουν να ταλαιπωρούν τους ομογενείς .
Πώς ερμηνεύεται η φράση «ελλείψει οικογενείας»;
Eννοεί τον άγαμο; Eννοεί τον παντρεμένο που ήλθε χωρίς την οικογένειά του στην Ελλάδα; Μπερδεμένα πράγματα
ΠΡΟΣΚΟΜΙΣΗ ΑΛΛΩΝ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ
«Σε περίπτωση μη υποβολής κάποιων εκ των παραπάνω δικαιολογητικών και αν λόγω της μη υποβολής τους οι ελεγκτικές υπηρεσίες αδυνατούν να αποφανθούν για τη φορολογική κατοικία βάσει των προσκομισθέντων δικαιολογητικών, τότε οι φορολογούμενοι οφείλουν να προσκομίσουν πρόσθετα δικαιολογητικά (π.χ. βεβαίωση ασφαλιστικού φορέα, βεβαίωση από επαγγελματικές ενώσεις-επιμελητήρια-συλλόγους, δικαιολογητικά για την ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων), με τα οποία θα αποδεικνύουν τον ισχυρό δεσμό τους με το άλλο κράτος, δεσμός που τους δημιουργεί μόνιμη φορολογική κατοικία στο άλλο κράτος»
ΠΡΟΒΛΗΜΑ :Τι θα γίνει εάν κάποιος κατορθώσει να πάρει ένα χαρτί-δικαιολογητικό από την Υπηρεσία του άλλου κράτους και κάποιος άλλος δεν μπορέσει να πάρει το ίδιο χαρτί: Oi Ελληνικές εφορίες θα τον κατηγορούν ότι δεν μπορεί να προσκομίσει το ίδιο χαρτί και θα του δημιουργούν προβλήματα στην επίλυση των υποθέσεών του;
Παράγραφος 3η:
«Η γνησιότητα των αλλοδαπών δημοσίων εγγράφων» Πρωτότυπα και μεταφρασμένα.
«3. Επισημαίνεται ότι, όσον αφορά στη γνησιότητα των αλλοδαπών δημοσίων εγγράφων, τα οποία έχουν συνταχθεί στο έδαφος του αλλοδαπού κράτους και περιγράφονται στην παρ. 2 του παρόντος σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τη Σύμβαση της Χάγης (Apostille) ή κατά τα διεθνή νόμιμα (προξενική διαδικασία), έχουν δοθεί οδηγίες με το με αριθμό Δ6Δ 1095210 ΕΞ 25.6.2014 έγγραφο της Διεύθυνσης Οργάνωσης. Επίσης, τα προβλεπόμενα έγγραφα υποβάλλονται πρωτότυπα και απαιτείται η επίσημη μετάφρασή τους στην Ελληνική γλώσσα.
Παράγραφος 4η:
«όποιος είναι φορολογικός κάτοικος άλλου κράτους με το οποίο δεν υφίσταται ΔΣΑΔΦ τότε θα φορολογηθεί στην Ελλάδα μόνο το Ελληνικό του Εισόδημα.
«4. Τέλος, εφόσον κατά τα ανωτέρω αποδειχθεί ότι ο φορολογούμενος είναι πραγματικά φορολογικός κάτοικος κράτους με το οποίο δεν υφίσταται ΣΑΔΦΕ, θα έχουν εφαρμογή, σε κάθε περίπτωση, ως προς τη φορολόγηση του εισοδήματος που αποκτά από πηγές Ελλάδας, οι διατάξεις της εσωτερικής νομοθεσίας» (δες παρακάτω την επόμενη διάταξη για την προσαύξηση της περιουσίας).
……«όποιος είναι φορολογικός κάτοικος άλλου κράτους με το οποίο δεν υφίσταται ΔΣΑΔΦ τότε θα φορολογηθεί στην Ελλάδα μόνο το Ελληνικό του Εισόδημα .
Εάν ο φορολογούμενος είναι πραγματικά φορολογικός κάτοικος κράτους με το οποίο υφίσταται ΣΑΔΦΕ, τότε θα έχουν εφαρμογή, ως προς τη φορολόγηση του εισοδήματος που αποκτά από πηγές Ελλάδας, οι διατάξεις της εσωτερικής νομοθεσίας, υπό την επιφύλαξη, όμως, των διατάξεων των ΣΑΔΦΕ (π.χ. η προσαύξηση περιουσίας φορολογείται στην Ελλάδα στην πρώτη περίπτωση (μη ύπαρξη ΣΑΔΦΕ) ενώ στην δεύτερη φορολογείται εφόσον αυτό επιτρέπεται από τις διατάξεις της οικείας ΣΑΔΦΕ).
ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΣΕ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Σημειώνεται ότι, και στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις ο φορολογούμενος δεν θα υπόκειται σε φορολογία εισοδήματος στη χώρα μας για το εισόδημα που αποκτά στην αλλοδαπή.
Επιτέλους:
Θα αφήσουν τους Έλληνες του εξωτερικού ήσυχους;Ας τους, αφήσουν, λοιπόν, ήσυχους μήπως και αποφασίσουν να στείλουν τα εμβάσματά τους στην Ελλάδα, τα οποία έχομε ανάγκη εμείς εντός των τειχών ...
Του Ορέστη Σεϊμένη | επιστημονικού συνεργάτη στα forologikanea
Μην χάσετε για κανένα λόγο ... αξίζουν τον κόπο
