Η ατάκα του Κούρκουλου αποδείχτηκε προφητική για τους επενδυτές του άνθρακα, αν σκεφτούμε πως από τα 50 δολάρια που είχε το 2011, έχει κάτω από τα μισά σήμερα.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 25 χρόνων, οι επενδυτές του άνθρακα ζουν την εμπειρία της... διχασμένης προσωπικότητας.
Όποιος ζει στη Δύση μπορεί να σκεφτεί πως η κατανάλωση άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο βρίσκεται σε ύφεση.
Κι όμως η εκτίμηση αυτή είναι λάθος
Η ζήτησηΣτις ΗΠΑ, η κατανάλωση άνθρακα μειώνεται συνεχώς τα τελευταία 20 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, από το 2007 μέχρι σήμερα, η κατανάλωση άνθρακα έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 20%. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που οι ΗΠΑ έχουν την ευχέρεια να πιέζουν όλες τις χώρες για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Μπορεί η κατανάλωση να εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει το 12% της παγκόσμιας ζήτησης άνθρακα, αλλά οι ΗΠΑ καταναλώνουν την ίδια ποσότητα που κατανάλωναν και το 1987.
Τα ίδια συμβαίνουν και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από το 2007, η ζήτηση άνθρακα στην ΕΕ έχει μειωθεί κατά 12%. Ενώ η μείωση της κατανάλωσης από το 2007 δεν είναι τόσο δραματική όσο στις ΗΠΑ, η μείωση της κατανάλωσης άνθρακα στην ΕΕ από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ήταν μεγαλύτερη. Σήμερα το μερίδιο της κατανάλωσης άνθρακα στον κόσμο της ΕΕ είναι 7,5%.
Η ιστορία της φθίνουσας κατανάλωσης άνθρακα τα τελευταία χρόνια ισχύει για το μεγαλύτερο μέρος του ανεπτυγμένου κόσμου, όπως στον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Στην Ιαπωνία, η κατανάλωση άνθρακα βρισκόταν επίσης σε ύφεση μέχρι το 2010. Όταν όμως έγινε το ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα η ζήτηση ανέβηκε σημαντικά, καθώς η Ιαπωνία προσπάθησε να αντισταθμίσει την απώλεια της πυρηνικής ενέργειας.
Από την άλλη πλευρά, κοιτώντας στον αναπτυσσόμενο κόσμο, η τάση της κατανάλωσης άνθρακα είναι αντίθετα πολύ διαφορετική. Για την ακρίβεια η άνοδος όχι μόνο είναι θεαματική, αλλά συμπαρασύρει την παγκόσμια κατανάλωση σε διπλάσιο επίπεδο από όσο ήταν πριν 15 χρόνια.
Καμία άλλη χώρα δεν φτάνει την κατανάλωση άνθρακα της Κίνας. Το 2013, ο ασιατικός γίγαντας κατανάλωσε το 50,3% του παγκόσμιου συνόλου. Οι ΗΠΑ ήταν στη δεύτερη θέση με το 12%, με ακολουθούμενη την Ινδία που της αναλογεί το 8,5%, την Ιαπωνία με 3,4% και τη Ρωσία με 2,4%.
Η παραγωγή
Η Κίνα δεν είναι μόνο ο μεγαλύτερος καταναλωτής, αλλά και ο μεγαλύτερος παραγωγός άνθρακα. Εξορύσσεται το 47% της παγκόσμιας ποσότητας, αλλά ακόμα κι αυτή δεν είναι αρκετή για να ικανοποιήσει τις ανάγκες της. Οι ΗΠΑ είναι η δεύτερη χώρα σε παραγωγή. Ακολουθεί η Αυστραλία, η Ινδονησία και η Ινδία.
Η Αυστραλία και η Ινδονησία παράγουν πολύ περισσότερο άνθρακα από ό,τι καταναλώνουν. Την επιπλέον ποσότητα την εξάγουν στην Ασία. Η Αυστραλία είναι ο σημαντικότερος εξαγωγέας άνθρακα στον κόσμο, με σχεδόν το 90% των εξαγωγών να προορίζεται για την Ιαπωνία, την Κίνα και την Νότια Κορέα. Οι παραγωγοί άνθρακα των ΗΠΑ θα ήθελαν να επεκταθούν σε αυτή την αγορά, αλλά έχοντας γεωγραφικό μειονέκτημα, έχουν στραφεί προς την Ευρώπη.
Τα αποθέματαΟι ΗΠΑ έχουν το 26% των παγκόσμιων αποθεμάτων άνθρακα, το περισσότερο από κάθε χώρα. Σε τρέχουσες τιμές, τα αποθέματα τους αποτιμώνται σε περίπου 15 τρισεκατομμύρια δολάρια. Όπως καταλαβαίνει κανείς, το κίνητρο για να εξορύξουν άνθρακα είναι τεράστιο. Σε αποθέματα ακολουθεί η Ρωσία με 18% του παγκόσμιου συνόλου, η Κίνα με 13%, η Αυστραλία με 9% και η Ινδία με 7%.
Με βάση την παραγωγή του 2013, κάθε μία από αυτές τις χώρες έχει αποδεδειγμένα αποθέματα για τουλάχιστον 100 χρόνια. Εξαίρεση είναι η Κίνα, η οποία έχει αρκετά αποθέματα για 30 χρόνια. Στο άλλο άκρο η Ρωσία, η οποία έχει αποδεδειγμένα αποθέματα άνθρακα για πάνω από 450 χρόνια.
Τι γίνεται στις ΗΠΑΤο 2003, το 68% της ηλεκτρικής ενέργειας που παραγόταν στις ΗΠΑ είχε σαν πρώτη ύλη τον άνθρακα ή το φυσικό αέριο. Δέκα χρόνια αργότερα, το ποσοστό ήταν ακόμα 68%, αλλά ο συνδυασμός μεταξύ άνθρακα και του φυσικού αερίου είχε αλλάξει σημαντικά. Ο άνθρακας έχει υποχωρήσει από το 50% του συνολικού μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας, στο 37%, ενώ το φυσικό αέριο κινήθηκε από το 16% στο 30%.
Η ποσότητα που λείπει από τον άνθρακα, αντικαταστάθηκε από το φυσικό αέριο. Ωστόσο, το 2013 το μερίδιο του άνθρακα αυξήθηκε ελαφρά, καθώς οι τιμές του φυσικού αερίου άρχισαν να αυξάνονται. Αυτό οφειλόταν στις χαμηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν και οδήγησαν σε μεγαλύτερη κατανάλωση φυσικού αερίου για θέρμανση. Η πραγματικότητα είναι πως δύσκολα θα ανατραπεί η μακροπρόθεσμη πτωτική τάση της κατανάλωσης άνθρακα στις ΗΠΑ.
Ο άνθρακας θα συνεχίσει να είναι η κορυφαία πρώτη ύλη για την παραγωγή ηλεκτρισμού στις ΗΠΑ, μέχρι το 2035. Τότε αναμένεται να ξεπεραστεί από το φυσικό αέριο, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Διοίκησης Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ (EIA).
Η ατμοσφαιρική ρύπανσηΤο 2011, η Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA) ολοκλήρωσε τη μελέτη αποδεκτών ορίων εκπομπών υδραργύρου και ατμοσφαιρικής μόλυνσης. Αυτή η ρύθμιση επηρεάζει τις μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Οι κανόνες θα αρχίσουν να ισχύουν από το 2015.
Εκτός από τον υδράργυρο, οι ρυθμίσεις εκπομπών αφορούν το αρσενικό, το χρώμιο και το νικέλιο, καθώς και όξινα αέρια, όπως το υδροχλωρικό και το υδροφθορικό οξύ.
Υπολογίζεται πως η μείωση της μόλυνσης θα μπορούσε να αποτρέψει έως και 11.000 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο και να εξοικονομήσει ετησίως 90 δισεκατομμύρια δολάρια στον τομέα της υγείας.
Η επιβολή των νέων αυστηρότερων κανόνων, θα σημάνει το κλείσιμο κάποιων μονάδων παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα. Αν έχουν οριακά οικονομικά αποτελέσματα ή πλησιάζουν στο τέλος της ωφέλιμης ζωής τους, θα επιλέξουν να κλείσουν παρά να συμμορφωθούν. Το αποτέλεσμα θα είναι να επωφεληθεί η βιομηχανία φυσικού αερίου, καθώς και ο κλάδος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
ΣυμπέρασμαΗ αυξανόμενη ζήτηση για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, ιδιαίτερα για τον ηλεκτρισμό, είναι η κινητήρια δύναμη για τη ζήτηση άνθρακα. Ωστόσο, οι πιο αυστηρές περιβαλλοντικές νομοθεσίες, κυρίως στην δύση, αποσκοπούν στη μείωση της κατανάλωσης του άνθρακα, καθιστώντας την καύση του πιο ακριβή και λιγότερο ελκυστική.
Οι προοπτικές της βιομηχανίας άνθρακα συνδέονται με την ζήτηση από την Ινδία και την Κίνα, οι οποίοι είναι μεγάλες εισαγωγικές χώρες και μάλιστα με αυξανόμενο ρυθμό.
Πως μπορούμε να επενδύσουμεΤον Ιανουάριο του 2008, ξεκίνησε να διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο το ETF με το όνομα Market Vectors Coal (ΚΟΕ). Επενδύει σε μετοχές της παγκόσμιας βιομηχανίας άνθρακα.
Το ETF δίνει έμφαση στις μετοχές μεγάλης και μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Πολύ μικρό ποσοστό διατίθεται για μικρής κεφαλαιοποίησης εταιρίες. Το ετήσιο κόστος διαχείρισης είναι 0,59% και κατέχει συνολικά 35 μετοχές.
* Η ανάλυση του παραπάνω ETF δίνεται σαν ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ για τις επενδυτικές επιλογές που υπάρχουν στο αμερικάνικο χρηματιστήριο. Η επιλογή της σωστής μετοχής είναι μόνο η μισή προϋπόθεση για την επιτυχία. Η άλλη μισή είναι η χρονική περίοδος που θα πρέπει να τοποθετηθούμε.”
Πανεπιστήμιο Πειραιά
Οικονομολόγος, Χρηματιστηριακός αναλυτής
