θέση από την οποία (μας αρέσει να πιστεύουμε ότι) κατέπεσε λόγω ατυχιών ή κακόβουλων εξωτερικών επιβουλών, αλλά ποτέ λόγω δικών της επιλογών και λαθών.
Υπήρξαν αρκετοί επίδοξοι, διαφόρων τύπων, "μεσσίες" που εμφανίστηκαν στην μεταπολιτευτική Ελλάδα, με τα γνωστά όμως τραυματικά επακόλουθα... Η αγιάτρευτη τάση μας να ηρωοποιούμε ηγέτες-πατερούληδες που θα μας πιάσουν στοργικά από το χέρι να μας οδηγήσουν στη γη της εθνικής μας επαγγελίας, είναι τελικά παροιμιώδης.Παρά τη σύνθλιψη της, ουτοπικών βάσεων, πρόσφατης ιστορίας μας από το σημερινό βάρος της σκληρής πραγματικότητας, λίγα πράγματα δείχνουν να έχουν αλλάξει σε αυτό το πεδίο. Η αναζήτηση ηγετών-μεσσιών που έχουν το χάρισμα του Μωυσή για διέλευση στην απέναντι όχθη του ορμητικού ποταμού χωρίς να χρειαστεί να βρέξουμε τα πόδια μας, δείχνει να εξακολουθεί να μας συντροφεύει. Φυσικά, μιας και τέτοιοι μεσσίες δεν υπάρχουν, ως κοινωνία τους κατασκευάζουμε, έστω και από άχυρο…
Άραγε όμως, οι ηγετικές φυσιογνωμίες που, ως είδος, μας έχουν τελικά θυματοποιήσει και καταστρέψει, μας είναι τελικά απαραίτητοι?Προσωπικά, εκτιμώ πως το γενικό επίπεδο κοινωνικής ωρίμανσης της ελληνικής κοινωνίας είναι ακόμα χαμηλό· ως εκ τούτου, αντιλαμβάνομαι πως οι ηγέτες είναι ακόμα πολύ απαραίτητοι.
Φυσικά, δεν αναφέρομαι σε 'θεοποιημένες' μεσσιανικές προσωπικότητες, αλλά κάτι αληθινά πιο ευγενές και υγιές. Σκιαγραφώ φωτεινές, εμπνευσμένες παρουσίες ατόμων οι οποίες έχουν το χάρισμα και τον ισορροπημένο δυναμισμό να μπορούν καταρχάς να συνεγείρουν τους ανθρώπους και, στη συνέχεια, να τους υποδείξουν με συγκροτημένης βάσεως αυτοπεποίθηση τις απαραίτητες αποτελεσματικές κατευθύνσεις και διαδρομές.Στην Ελλάδα πάσχουμε λόγω ελλειμματικής κοινωνικής συνεκτικότητας και κοινωνικής παιδείας (παιδεία, όχι τόσο ως εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά ως προς την καλλιέργεια υψηλών αξιών και γόνιμων παραγωγικών σκέπτεσθαι). Οι τομείς αυτοί είναι πυλώνες καθοριστικής σημασίας για την υγεία και τη βιωσιμότητα του κοινωνικο-πολιτικού εποικοδομήματος που θα στηριχθεί επάνω τους.
Με το υπάρχον, καθιερωμένο εδώ και δεκαετίες, σύστημα, έχουν ριζώσει νοσηρές κοινωνικές αντιλήψεις οι οποίες δυναμιτίζουν κάθε διεργασία φυσικής ωρίμανσης και αυτό-ίασής της εθνικής μας ζωής. Θωρώ λοιπόν πως, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, η παρουσία των ηγετών είναι κρισίμως απαραίτητη.Καλώς ή κακώς, η ψυχολογία της αγέλης είναι ένας υπαρκτός και πολύ ισχυρός παράγοντας που, για να μπορέσει τελικά να εξαλειφθεί, **θα πρέπει πρώτα να αξιοποιηθεί…!**
Εφόσον οι μεγάλες μάζες έλκονται από ηγέτες (γινόμενες, κατά κάποιο τρόπο, υποχείριά τους) η υγιής αναμόρφωσή τους θα μπορέσει να υλοποιηθεί μέσω ευφυών ενάρετων ηγετών που θα αξιοποιήσουν αυτό το νοσηρό χαρακτηριστικό της υποτροπιάζουσας αγελο-ποίησης προς όφελός τους (των μαζών και, τελικά, ολόκληρης της κοινωνίας που, υποχρεωτικά, ο βηματισμός της βαρύνεται από αυτές). Το να περιμένουμε πρώτα να ωριμάσουν οι μάζες ή, να αποφέρει καρπούς ένα ανασχεδιασμένο και αποδοτικό πνεύμα πνευματικής παιδείας, είναι κάτι μη ρεαλιστικό· για κάτι τέτοιο, στη καλύτερη των περιπτώσεων, απαιτούνται δεκαετίες.Κατά συνέπεια, θεωρώ ότι το να ελπίζουμε σε μία συλλογική ηγεσία χωρίς ξεκάθαρο ηγέτη-προσωπικότητα, είναι ακόμα πρόωρο.
Κάτι τέτοιο, πολύ δύσκολα θα βρει χώρο στη συνειδησιακή αποδοχή εκ μέρους της απαιτούμενης κρίσιμης μάζας πολιτών· ενδεχομένως να μη βρει (ακόμα) βιώσιμο χώρο ούτε και στη συνείδηση του σώματος μίας τέτοιας εν δυνάμει ηγεσίας. Δεν ισχυρίζομαι ότι θα χρειαστούν (πχ) δέκα χρόνια. Ενδεχομένως το μεσοδιάστημα να μπορεί να είναι πολύ σύντομο· όμως, το στάδιο αυτό είναι σίγουρα ένα πολύ απαραίτητο σκαλοπάτι.Οι νέοι ηγέτες που θα μπορέσουν να "ξεκολλήσουν" τον τόπο και να τον κινήσουν προς εμπρός, θα πρέπει να έχουν τέτοια ιδιαίτερα χαρίσματα ώστε να αναδειχθούν ως νέα, φρέσκα Πρότυπα. Πρότυπα, τα οποία θα εμπνεύσουν τον κόσμο να τους ακολουθήσει, έστω και (αρχικά) με τον γνώριμο τυφλό-μεσσιανικό τρόπο που συνήθως ακολουθούσε μέχρι σήμερα τους διάφορους ηγέτες-δημαγωγούς.
Η διαφορά εδώ θα είναι ότι, αφού τους συνεγείρει και τον ακολουθήσουν, σύντομα και σταδιακά θα τους "παραδώσει" στο νέο μοντέλο της συλλογικότερης ηγεσίας, φορέα υψηλών αξιακών αρχών, το οποίο προοδευτικά εν τω μεταξύ θα καλλιεργείται και θα προετοιμάζεται με μεγάλη φροντίδα.Το κάνουν 200 χρόνια με επιτυχία οι επιτήδειοι πολιτικάντηδες. Μήπως είναι η ώρα να το επιχειρήσουν και οι πολιτικά ενάρετοι?
Ένα προσόν που έχουν οι χαρισματικές προσωπικότητες που καταφέρνουν να προχωρούν τις κοινωνίες προς τα εμπρός, είναι η ικανότητά τους να καινοτομούν ως προς τους τρόπους καθοδήγησης και δημιουργικής διαχείρισης και αξιοποίησης των επιμέρους χαρακτηριστικών των κοινωνιών αυτών.Με άλλα λόγια:
Εφόσον ένα ελαττωματικό χαρακτηριστικό αποτελεί αξεπέραστο εμπόδιο για τη πρόοδο, βρες έναν τρόπο να το αξιοποιήσεις ως βοηθητικό μέσον για να φτάσεις στο στόχο. Εκεί, στο στόχο, ήδη ψηλότερα, η αποδόμησή του θα είναι πολύ πιο εύκολη...”
Η σκοπιά μου, σε καμία περίπτωση δεν εκφράζει "εξαπάτηση". Εξάλλου, όπως αναφέρω, αυτή η πρακτική έχει κατά κόρον χρησιμοποιηθεί από εξαπατώντες ηγέτες και πολιτευτές, ενώ δεσπόζει ακόμα πλήρως στην πολιτική αρένα.
Η ψυχολογία της αγέλης είναι ένας υπαρκτός, πολύ αληθινός, παράγοντας που διέπει την κοινωνική συμπεριφορά των ανθρώπων. Αυτό δεν γιατρεύεται καθόλου εύκολα, όσα επεξηγηματικά λόγια και αν διατυπώσεις προς τους ανθρώπους που είναι επιρρεπείς.
Το μακρινό συμφέρον τους οι άνθρωποι δεν μπορούν να το αποδεχτούν, όταν αυτό τους καλεί να θυσιάσουν κάτι από παρόν τους, ακόμα και εάν αυτό το κάτι είναι κάτι επίπλαστο ή ακόμα και ευτελούς αληθινής αξίας.
Εάν αισθάνονται "ασφαλείς" μόνο με ηγέτες-"μεσσίες", τέτοιους πάντα θα αναζητούν και θα απορρίπτουν οποιονδήποτε δε φοράει αυτό το μανδύα.
Τότε τι? θα μείνουμε έτσι καταδικασμένοι?
Εκεί είναι που εστιάζω σε αυτό το σημείωμά μου. Ένας ευφυής και εμπνευσμένος ηγέτης, αυτός που πιστεύει ότι η ηγεσία ΔΕΝ θα πρέπει να είναι προσωποκεντρική αλλά **ΘΕΣΜΙΚΗ**, τι μπορεί να κάνει αφού τη γλώσσα αυτή δεν την καταλαβαίνουν οι πολλοί?
Μπορεί, εφόσον έχει τα χαρίσματα και τις υψηλές αρχές που αξιώνει αυτός ο ρόλος, να παρασύρει **ΕΥΓΕΝΩΣ** την αγέλη και να την οδηγήσει στη νέα κατάσταση της θεσμικής ηγεσίας, χωρίς να το καταλάβει (η αγέλη). Όταν θα καταλάβει τι έχει συμβεί, τότε και μόνο θα μπορεί να αντιληφθεί ότι εκεί που έφτασε είναι ένας φωτεινότερος και πιο ελπιδοφόρος τόπος. Τότε πλέον, δεν θα θέλει να εναντιωθεί· το μεγάλο βήμα θα έχει γίνει.
Μη σας ξενίζει. Οι μεγάλοι ηγέτες που έχουν μείνει στη παγκόσμια ιστορία ως τέτοιοι, κάτι παρόμοιο έχουν κάνει και πέτυχαν να ανεβάσουν επίπεδα τη δική τους κοινωνία με τις αγέλες της….
